آیت الله موسس
تأملاتی در احتیاطات حاج شیخ عبدالکریم حائری
علت برگشت ایشان به ایران شاید وضع حوزه نجف و کربلا بود. ایشان از آنچه که در حوزه نجف و کربلا می‌گذشت ناراضی بود. این دو مرکز مهم شیعه متأسفانه دچار اختلاف شده بود و از نظر اخلاقی، گرفتار رقابت‌های شدید. ایشان نمی‌خواست درگیر اینگونه مسائل شود. از این رو همه چیز را رها کرد و به اراک آمد.
توجه ویژه حاج شیخ عبدالکریم به نویسندگان متعهد و رعایت اخلاق پژوهش
حاج شیخ، هر نوشته و رساله را نمی پسندید. نوشته ای را مفید می دانست که مستند و تحقیقی باشد. استوار و متین نوشته شده باشد، گرهی را بگشاید و ادیبانه، روان و گویا باشد. او نسبت به نوشته های خود، دقت و وسواس داشت، تا از گزافه گویی و ادعاهای غیر مستند و مطالب عوامانه و غیر عقلانی به دور باشد
شیخ عبدالکریم حائری: نمیخواهم باعث ریخته شدن خون بیگناهان باشم
شیخ مؤسس در برابر بیشتر وقایع سیاسی روز، موضع خاصی اتخاذ نکرد، زیرا احتمالا موضع‌گیری‌های اینگونه را علاوه بر اینکه بی‌ثمر می‌دانست، آن را اقدامی سطحی و روبنایی تلقی می‌کرد که اعتبار شخص موضع‌گیرنده مخصوصا از طبقه عالمان و حافظان پایگاه دین در کشور را زیر سؤال می‌برد و او را از حیّز انتفاع در اقدامات بعدی ساقط می‌کرد. اینگونه بود که خود را وارد جریانات سیاسی روز نکرد و له یا علیه آنان موضعی نگرفت.
مخالفت حاج شیخ با ورود حوزه به اختلاف‌های فکری بی‌فایده در جامعه
مرحوم خالصی‌زاده به ایران، وی طی سخنانی در حرم حضرت معصومه (س) به حاج شیخ اعتراض کرد که چرا با انگلیسی‌ها نمی‌جنگد؟ مرحوم حائری با آنکه به علمای مهاجر احترام فراوان می‌گذاشت، خالصی‌زاده را به خانه‌اش دعوت کرد و اعتراضش را شنید. سپس پاسخ داد: «من معتقدم باید حوزه‌ای تأسیس کنم و مجتهد تربیت کنم و هرچه را که سدّ راه این وظیفه باشد مانع آن می‌شوم. اگر ثابت کردی که اشتباه می‌کنم من همراهی‌ات می‌کنم
تأسیس حوزه علمیه قم، پاسخی به «بحران بزرگ»
به نظر می‌رسد برای بررسی نسبت حوزه قم با امر سیاست در دوره مرحوم حائری، حداقل توجه به چهار عرصه ضروری است: اوضاع بین‌الملل، اوضاع داخلی ایران، تجربیات شخصی آیت‌الله و مبانی فکری و نظری ایشان. شکل‌گیری حوزه قم و تنظیم مناسبات درونی و بیرونی آن در بستر چنین متغیرهایی شکل گرفت.
گزارشی از خدمات اجتماعی شیخ عبدالکریم در دوران زعامت حوزه علمیه
آثار خیریه حضرت آیت‌الله بسیار است، چیزی که بیشتر از همه مورد توجه است همت فوق‌العاده بود که در همراهی با سیل‌زدگان قم فرمودند که بلافاصله به همه ولایات تلگراف کرده و استمداد نمودند، و وجوه واصله را با دقت کامل به مصارف سیل‌زدگان و ساختمان آنها رسانیدند
اختصاصی؛ گفتاری از سید مصطفی محقق داماد پیرامون حیات علمی-اجتماعی آیت الله موسس:
ناگفته هایی از زندگی و سلوک اجتماعی شیخ عبدالکریم حائری
آقا رفتند روی پله دوم منبر نشستند. همه هم جمع شدند و ساکت نشستند. با صدای بلند شروع کرد بسم الله گفت، مقدماتی گفت، بعد گفت: من در دو سؤال واقعاً گیرم و نمی‌توانم برای خودم جواب پیدا کنم. یکی اینکه چرا یک حکومتی دنبال لباس مردم می‌رود؟ لباس بلند، کوتاه، چه فرق می‌کند؟ این اصراری که این‌جوری بپوشید، آن‌جوری نپوشید؛ برای چیست؟ کجا را حل می‌کند؟ چه فلسفه‌ای دارد این مسأله؟
به مناسبت 12 بهمن سالگرد مرحوم آیت الله صافی گلپایگانی
میراث‌دار استقلال مرجعیت دینی در قم
ما می‌دانیم مراجعی بودند که پس از همراهی با نهضت اسلامی، به تدریج و به دلایلی که هم آنها برای آقای گلپایگانی و آقای صافی هم مهم بود، از نهضت جدا شدند، اما خط این دو بزرگوار، هم پیش و هم پس از انقلاب، در مسیر همراهی با مردم و ماندن در متن تحولات همراه با نظارت و انتقاد بود.
تحلیل سیره مدیریتی «آیت اللهِ موسس» در گفت و گو با رسول جعفریان
جعفریان: مصلحت سنجی و مدارای آیت الله حائری برای بقای نهاد حوزه لازم بود
حاج شیخ عبدالکریم، آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) با وجود تفاوت عملکردشان در برابر حکومت پهلوی، بازتاب بخشی از مسائل زمان خود هستند. آنها از لحاظ دینی و فقهی، مستندات خود را در برخورد با مسائل زمان داشتند. حاج شیخ در روزگار سختی می‌زیست و باید دستاورد اصلی خود در تأسیس حوزه علمیه و مصلحت کلی این نهاد را مراعات می‌کرد.
روایتی از تشييع پیکر آیت‌الله حائرى‌یزدی
سدی که شکسته شد؛ حضور گسترده زنان با حجاب در تشییع جنازه حاج شیخ
بعد از ارتحال حاج شیخ عبدالکریم، زنان به بهانه شرکت در مراسم تشییع آن مرحوم، به خیابانها ریختند و براى اولین بار در خیابانها و مجامع عمومى، زنان با حجاب کامل و چادر و در قالب یک اجتماع بزرگ، دیده شدند و از آن به بعد هم سد شکسته شد.
روزشمار زندگی و زمانه حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی
9 بهمن سالروز وفات مؤسس حوزه علمیه ی قم، آیت الله حاج عبدالکریم حائری یزدی است. شاید معروف ترین و جاودانه ترین اثر زندگی ایشان، همان تأسیس حوزه علمیه قم باشد که زمینه ساز خیرات و آثار معنوی فراوان در حوزه ی تحصیل و تدریس علوم دینی شد.
چرا آیت الله حائری یزدی با اعتراض حاج‌آقا حسین قمی در مسئله حجاب همراهی نکرد؟
«مرحوم آیت الله سیدجواد مدرسی» در بخشی از کتاب «نجوم السرد بذکر علماء یزد» به روش خاص و منحصر به فرد مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در رابطه با رضاشاه اشاره کرده است.
گزارشی از نقش میرزا محمد فیض قمی در تأسیس حوزه علمیه قم
در سال ۱۳۴۰(هـ.ق) آیت‌الله فیض برای بسط علوم و توسعه این تشکیلات و ایجاد نهضت علمی مصمّ دست یاری دراز کرده و از علماء در قم تقاضای کمک می‌نماید و بالاخره از حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (قدس سره) که تا آن وقت در شهر اراک بودند برای اقامت در قم کتباً دعوت به عمل آوردند تا رونق بیشتری به حوزه قم ببخشند.
آیت‌الله‌العظمی حاج‌شیخ عبدالکریم حائری‌یزدی و تعامل با عرصه سیاست ایران؛
صبر و تدبیر در دوره استیلای استبداد و استعمار
برخلاف نظریاتی در خصوص عدم مداخله آیت‌الله حائری در امور سیاسی ابراز شده است، ایشان به منظور بقای حوزه علمیه قم، در برابر دخالت مأموران حکومتی در امور حوزه- که امری سیاسی محسوب می‌گشت- به شدت ایستادگی و از آن دفاع می‌کرد و هرگز اجازه نمی‌داد که وزارت معارف و اوقاف و دیگر دستگاه‌های دولتی در امور حوزه مداخله‌ای داشته باشند.
حوزه علمیه قم در عصر آیت الله موسس؛
شیخ عبدالکریم حائری: ظلم می رود و شما می مانید
اتفاقاتی که در آن دوره رخ داد می‌توانست قم را بیش از گذشته با مسایل سیاسی درگیر سازد، اما وجود حائری مانع از سیاسی شدن حوزه شد. مشی حائری در قبال حوادث آن دوره همانند فتاوای شرعیاش به شدت احتیاط آمیز بود و همچنان که کمتر با قرآن استخاره می‌کرد و بیشتر تأمل می‌نمود به قول شریف رازی، روشی برگزید «تا هم شاکیان اقناع شوند و هم دولتیان، خوشحال گردند»
حوزه قم و مواجهه با مدرنیته در دوران شیخ عبدالکریم حائری
شاگردانِ شیخ عبدالکریم، به صرفِ تأملاتِ حوزوی بسنده نکردند و عرصه عمومی را هم در نظر داشتند. برخی از آنها کتاب‌هایی منتشر کردند تا مواضعِ دینی را در قالب رُمان و داستان برای همگان بیان کنند. از آن جمله میرزا ابوالفضل خراسانی بود. او کتاب «احسن الحکایات» را با نثری روان نوشت و برخی سؤالاتِ دینی زمانه را در قالبی داستانی پاسخ گفت.
گزارش از نشست دوره ای حوزه صد ساله با حضور حجت الاسلام فروغی با موضوع زندگی و زمانه آیت الله موسس به روایت اسناد تاریخی
حاج شیخ عبدالکریم به دنبال مدیریت فضای سیاسی دورانش بود
در مورد عملکرد سیاسی ایت الله حائری برخی معتقدند که ایشان خود را از سیاست کنار کشیده بود در حالیکه اسناد موجود خلاف آن را ثابت می کند، البته همانطور که گفته شد عملکرد ایشان باید با توجه به شرایط زمانه خودشان سنجیده شود.
جریان های فکری سیاسی حوزه علمیه قم، در سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷
نیروهای درون حوزه علمیه قم، در فاصله سال های 40 تا 50 شمسی، علیرغم اسلام محوری همه آنها، براساس نوع تفسیر خاص از قرآن و روایات و متأثر از عوامل سیاسی اجتماعی آن زمان، به سه جریان عمده تقسیم می شوند.
به مناسبت 5 دی ماه سالگرد آیت الله صدر
چرا مؤسس حوزه علمیه قم «سیدصدرالدین صدر» را برای جانشینی برگزید؟
اسناد و نامه‌های موجود از مرحوم آیت‌الله صدر نشان می‌دهد که وقتی حضور در قم و همکاری با شیخ مؤسس را پذیرفت، برخی نزدیکان، از جمله برادرش سید محمدمهدی از او می‌خواهند که به نجف بازگردد، اما سید صدرالدین در پاسخ برادر، تصریح می‌کند که شیخ عبدالکریم در ادارۀ حوزۀ قم از او کمک خواسته و مصمم به مساعدت به ایشان است.
آیت الله خوانساری؛ از اسارت در سنگاپور تا مرجعیت در قم
وی پس از آزادی در قم اقامت گزید و پس از درگذشت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، یکی از سه مرجعی بود که اداره حوزه قم را برعهده گرفت. آیت الله خوانساری در دهه پایانی حیات از جمله مراجعی بود که از حرکت استقلال طلبانه ملی شدن نفت به رهبری آیت الله کاشانی و نیز حرکت‌های فداییان اسلام حمایتی آشکار داشت.
جدیدترین مطالب
15 دی‌ماه در گذر تاریخ
پربازدیدها
پرونده ویژه
فراخوان همایش
شبکه‌های اجتماعی
