گفت‌وگو-یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم

گفت‌وگو

گفت‌وگویی کوتاه با آیت‌الله سید محمدصادق روحانی

جناب عالی در محیط و فضای تقریبا غیرسیاسی نجف تحصیل کردید. چه شد که تا این حد انگیزه و علائق سیاسی پیدا کردید؟ آیا بستر خانوادگی مناسبی وجود داشت ویا دوستی‌های زمان طلبگی موجب شد به سیاست گرایش پیدا کنید؟ بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. همان‌طور که قاعدتاً‌ اطلاع دارید، پدر و اجداد من، همه در قضایای اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه و کشور نقش داشتند. پدر من در آوردن مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم...

"تمام عمرم در اتاقی که در آن کتب حدیثی باشد نخوابیده‌ام."

خاطراتی از آیت‌الله‌العظمی بروجردی از شیخ حسن نوری همدانی

این یادداشت در مجله‌ی حوزه، (فروردین و اردیبهشت 1370، شماره 43 و 44) با عنوان «مصاحبه‌ای که ناتمام ماند» منتشر شده‌است.این گفتگو را می توان آخرین مصاحبه ی منتشر شده از مرحوم نوری همدانی به حساب آورد. چند روز پیش از رحلت محقّق پرتلاش، حضرت حجّت‌الاسلام والمسلمین جناب آقاى میرزاحسن نورى (رحمه‌الله علیه) خدمتش رسیدیم. نیّت خود را مبنى بر تهیّه‌ی یادواره حضرت آیت‌الله بروجردى در سى‌امین...

«اقتصادنا» حاصل تنها هشت ماه مطالعه‌ی شهید صدر بود

زندگی شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام علی اسلامی

□ جنابعالی از چه مقطعی و چگونه با شهیدآیت الله سید محمدباقر صدر آشنا شدید؟ کیفیت این آشنایی وآغاز ارتباط چگونه بود؟ بسم الله الرحمن الرحیم.باتشکر از حضرتعالی که در بزرگداشت این بزرگان تلاش ارزشمندی انجام می دهید،باید عرض کنم که بنده پسر ارشد مرحوم آقا شیخ عباسعلی اسلامی هستم که از معاریف بودند و مدارس اسلامی زیادی را بنیان نهادند، از همین‌روی وقتی به نجف رفتم، همه آقایان مراجع نسبت به بنده...

گفت‌وگویی کوتاه با آیت‌الله‌العظمی ناصر مکارم شیرازی

می‌گفتند قرار است ما را اعدام کنند

□ با تشکر از حضرتعالی که پذیرای این گفت وشنود شدید،لطفا درآغاز بفرمائید که برای نخستین بار، در چه مقطعی دستگیر و زندانی شدید؟ این دستگیری چرا وبه چه دلایلی اتفاق افتاد؟ اعوذ بالله من الشیطان الرجیم،بسم الله الرحمن الرحیم. بنده در مجموع سه بار به زندان رفتم که یک بار آن نسبتاً طولانی بود. بار اول قبل از رویداد 15 خرداد سال 1342 و به جرم تحریک مردم علیه رژیم بود. بار دوم -که طولانی‌ترین دوره زندانم هم...

برادران زنجانی (سید رضا و سید ابوالفضل) در گفت‌وگو با حسن شاه‌حسینی

حسین شاه‌حسینی از اعضای قدیمی جبهه ملی ایران و از مؤسسین نهضت مقاومت ملی است. این فعال سیاسی ۸۶ ساله که معاون مهندس بازرگان و نخستین رییس سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی و نیز وصی شرعی مرحوم آیت‌الله سید ابوالفضل زنجانی بوده است، درباره کارنامه سیاسی و اجتماعی برادران زنجانی با ما سخن گفت. وی را می‌توان تنها بازمانده نهضت مقاومت ملی دانست که پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به ابتکار و هدایت آیت‌الله...

مرحوم حجت‌الاسلام شیخ عباسعلی محقق خراسانی و واقعه‌ی گوهرشاد

گفت‌وگویی با هادی محقق

□ قبل از هرچیز در این باره می‌پرسم که جنابعالی از واقعه مسجد گوهرشاد چه خاطراتی را به یاد دارید؟ بسم الله الرحمن الرحیم. آن روزها پانزده شانزده سال داشتم. یادم هست که نزدیکیهای ظهر یک روز پنجشنبه بود، مرحوم آیت الله حاج آقا‌حسین قمی جلوی حمام شاه آمدند. من هم بودم. یک عده ریختند دور ایشان و گفتند: باید برویم مسجد. همه راه افتادیم. آقایان روحانیان دیگر هنوز نیامده بودند و ایشان خودشان منبر رفتند و...

شیخ محمدتقی فلسفی در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام شیخ احمد رحمانی

می‌گفت مبلّغ دین باید از دست‌آوردهای علمی بشر استفاده کند

□ از نظر جنابعالی کدام‌ یک از ویژگی‌های اخلاقی مرحوم فلسفی برجستگی خاصی داشتند و شما ایشان را بیشتر با کدام یک از خصلت‌های اخلاقیشان به یاد می‌آورید؟ بسم الله الرحمن الرحیم. فکر می کنم باید به این نکته کنم که ایشان هیبت و وقار خاصی داشت و لذا افراد از هر گروه و طبقه‌ای که بودند، دقیقاً می‌دانستند باید در محضر ایشان حدود اخلاق را رعایت کنند و از هر نوع بی‌مبالاتی و بی‌ادبی بپرهیزند،...

زندگی و زمانه‌ی آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام علی بهجت

روزی شانزده ساعت مشغول درس هستم!

□ ابتدا شرحی کلی درباره نبوغ و جایگاه علمی مرحوم آیت‌الله العظمی خویی بفرمایید تا پس از آن وارد جزئیات بشویم. بسم ‌الله الرحمن الرحیم. مرحوم آیت‌الله العظمی خویی (رضوان‌الله تعالی علیه) در بین مراجع، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند و در دورانی که وظایف سنگینی را به عهده داشتند، با نبوغ و مدیریت کم‌‌نظیرشان توانستند به درستی از عهده برآیند. دیگران هم تلاش کردند، اما به شایستگی ایشان از...

زندگی و زمانه‌ی آیت‌الله‌العظمی محمدعلی اراکی در گفت‌وگو با آیت‌الله ابوالحسین مصلحی اراکی

نظر آیت‌الله اراکی درباره‌ی ولایت فقیه با نظر امام خمینی تفاوت داشت

□ حضرت ابوی در حین ارتحال چند سال سن و آیا سابقه بیماری شدید داشتند یا خیر؟ بسم الله الرحمن الرحیم. ایشان متولد 24 جمادی‌الثانی سال 1312 ق. مطابق با 1273 ش. بودند که به حسب سال شمسی 100 سال و به حسب سال قمری 103 سال داشتند. سلامت ایشان طوری بود که اصلاً احتیاج به تیم پزشکی نداشتند و حتی‌المقدور دارو مصرف نمی‌کردند. از مرحوم پدرشان نقل می‌کردند که تا جایی که می‌توان باید از جوهریات و داروهای شیمیایی...

زندگی شهید سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد در گفت‌وگو با سید محمدعلی ابطحی

با التقاط وتحجر مرزبندی های جدی داشت

اولین تصویر روشنی که از شهید هاشمی‌نژاد در ذهن دارید چیست؟ بسم الله الرحمن الرحیم.به دلیل نسبتی که با ایشان داشتم، از ابتدای نوجوانی با توجه به فضای موجود در رژیم گذشته، ایشان برای من به عنوان یک انسان متفاوت، نوگرا و به‌خصوص مبارز ـ که آن زمان مبارز بودن در میان روحانیون ارزش دیگری داشت ـ الگو بودند و بعدها در ساختار شخصیت سیاسی خود، این تأثیر را به‌خوبی احساس می‌کردم. نگاهم به ایشان، نگاه به یک...

گفت‌وگو با آیت‌الله حسن حسن‌زاده‌ آملی

حوزه‌ی تهران؛ شعرانی، فاضل تونی و الاهی قمشه‌ای

اولین سوال، درارتباط با زندگی تحصیلی، تدریسی و تحقیقی حضرت‌عالی است. بسم الله الرحمن الرحیم. بنده، در ابتدا که از مدرسه ابتدایی درآمده بودیم، یک چند ماهی که گذشت، یک بارقه الهی نصیبمان شد، که ما را در مسیر انبیا و سفرای الهی و طریق ارباب علم و معرفت قرار داد. با این‌که در آن زمان که من به تحصیل معاف الهیه اقدام کرد ، زمانی بود که به کلی مردم از یادشان رفته بود که معادی در پیش دارند و مبدئی دارند و...

گفت‌وگو با آیت‌الله یوسف صانعی

سیره‌ی پسندیده‌ی علمای گذشته فراموش شده است

با سپاس و تشکراز محضر حضرت عالی که قبول زحمت فرمودید و مصاحبه با مجله را پذیرفتید. خواهشمند است شرحی کوتاه از زندگی علمی و سیاسی خود داشته باشید. بسم الله الرحمن الرحیم. از شما دوستان و عزیزان مجله حوزه به خاطر لطفی که کرده‌اید و ترتیب مصاحبه را داده‌اید متشکرم. اینجانب در سال 1316 ه.ش. در روستای نیک آباد جرقویه از توابع شهر اصفهان متولد شدم. پدرم، مرحوم حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمدعلی، عالمی...

گفت‌وگویی با آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی

با تشکر از حضرتعالی که قبول زحمت فرمودید و مصاحبه با ما را پذیرفتید، لطفاً نقش آیت‌الله بروجردی را در شکوفایی حوزه بیان کنید. در پاسخ به این سوال، در ابتدا باید نگاهی اجمالی به وضع حوزه در سال‌های قبل از ورود ایشان داشته باشیم .بنده در این زمینه مطالبی را که خود شاهد بوده‌ام و یا شنیده‌ام، برایتان عرض می‌کنم .چنان‌که از پدرم و هم از دیگران شنیدم، وضعیت حوزه در زمان رضاشاه، وضعیت دشواری بوده است....

گفت‌وگوی یک انسان‌شناس فرانسوی با آیت‌الله گرامی قمی درباره‌ی استخاره

شیخ عبدالکریم می‌گفتند من استخاره با قرآن را نمی‌فهمم

معنای درست استخاره چیست؟ همان طلب خیر است؟ استخاره به دو معناست؛ یکی دعا برای این‌که خیر پیش بیاید. این همان طلب خیر از خداست. معنای دوم هم طلب نشان دادن راه خیر است که از طریق استخاره با قرآن یا تسبیح است. برای هر دو استخاره هم دلیل معتبر داریم. می‌دانیم که انسان دائماً بر سر دوراهی راه راست و راه غیر راست متحیر می‌شود. پس از تفکر و مشورت اگر تحیر ادامه داشت می‌تواند به استخاره روی بیاورد؛ مثلاً...

گفت‌وگویی با آیت‌الله سید حسین بُدلا

یکی از مقدسین مراقب بود که حتی چشمش به حجره‌ی امام نیفتد

با تشکر از حضرت‌عالی که قبول زحمت فرمودید و مصاحبه با مجله ما را پذیرفتید، لطفاً شمه‌ای از زندگی علمی خود را بیان کنید. بنده در قم متولد شدم. چند سالی هم به اتفاق مرحوم پدرم در تهران سکونت داشتم. سال 1341 قمری که اوان بلوغ من بود، برای تحصیل علوم دینی به قم آمدم. از آن زمان تاکنون، که حدود هفتاد سال می‌گذرد، در شهر مقدس قم سکونت دارم. در این شهر از محضر اساتید بزرگوار آن زمان: آقا شیخ ابوالقاسم قمی،...

میرزای شیرازی در گفت‌وگو با آیت‌الله سید رضی شیرازی

تحریم تنباکو و حوزه‌ی سامرا

با تشکر از حضرت‌عالی که قبول زحمت فرمودید و مصاحبه با مجله ما را پذیرفتید. لطفاً شمه‌ای از زندگی علمی و تحصیلی خود را بیان بفرمایید. بنده سید رضی شیرازی فرزند آقا میرزا محمدحسین شیرازی هستم، ایشان هم فرزند مرحوم میرزا علی آقای شیرازی فرزند میرزای بزرگ هستند. در سال 1345 هجری قمری در نجف اشرف متولد شدم و در همان‌جا تحصیلات خود را شروع کردم . تا قریب سی سالگی در نجف بودم و به فراگیری مقدمات و سطوح و...

گفت‌وگویی با آیت‌الله سید محمدباقر سلطانی طباطبایی

آیت‌الله بروجردی؛ ورود به قم، رابطه با دربار و حمایت از مردم فلسطین

با تشکر از حضرتعالی که مصاحبه با مجله ما را پذیرفتید. لطفا بفرمایید منشأ درخشش حضرت آیت‌الله بروجردی در مسائل علمی و فرهنگی چه بود؟ مدتی در زمان ایشان بروجرد بودم، سپس وارد قم شدم. چند سالی در قم ماندم که آیت‌الله العظمی بروجردی راهی قم شدند. زمانی که قم بودم نیز بی‌اطلاع از اوضاع ایشان در بروجرد نبودم. منشا اساسی درخشش آیت‌الله بروجردی را باید در سی و چند سال اقامتشان در بروجرد جستجو کرد. وی...

مصاحبه با آیت‌الله سید محمدحسین فضل‌الله

حوزه‌های علمیه و نیاز به تغییر برنامه و منابع درسی

با تشکر از فرصتی که به ما دادید. ابتدا مطابق معمول اولین سؤال را از شرح زندگی و دوران تحصیل شروع می کنیم، به این امید که ما و خوانندگان را ازانبوه تجربیات، خاطرات و اطلاعات این دوران، بهره‌مند سازید. من در سال 1354 ه.ق، در شهر نجف اشرف به دنیا آمدم. پدرم، سید عبدالرؤوف فضل‌الله، از علمای بزرگ بود که نزدیک به سی سال در آن‌جا اقامت داشت. پدربزرگ من، سید نجیب‌الدین فضل‌الله نیز از علما و مراجع بزرگ بود....

مصاحبه با آیت‌الله حاج شیخ عبدالجواد جبل عاملی

آقا رحیم ارباب و «شرح لمعه‌ای که پدر جد درس خارج بود»

با تشکر از این‌که ما را به حضور پذیرفتید. و با این امید که از خرمن تجربیات و معلومات شما خوشه‌هائی برگرفته شود، سوالاتی چند را مطرح می‌کنیم. در ابتدا خوب است مقداری از ایام طلبگی و چگونگی تحصیلات استاد بشنویم. زمانی که من از سده به قصد تحصیل راهی اصفهان شدم، مرحوم آقا شیخ محمدباقرجبل‌ عاملی دایی بنده در مدرسه مرحوم ثقه الاسلام حاج شیخ محمدعلی نجفی حجره‌ای داشتند. خدمت ایشان رسیدم و با کمک و...