در یکصدمین سال بازتاسیس حوزه قم

کتاب «تحولات فکری حوزه علمیه قم» خواندنی شد

همزمان با یکصدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم، کتاب «تحولات فکری حوزه‌ی علمیه‌ی قم (1357-1301)» توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی روانه بازار نشر شد.  مسئله اصلی این کتاب مطالعه و بررسی هریک از مقاطع مربوط به حوزه علمیه قم از 1300 تا 1357 شمسی با محوریت زعمای حوزه به منظور نشان دادن تحولات آن است.

کتاب حاضر در پنج فصل تألیف شده و در ابتدای هر فصل ضمن اشاره به زندگی‌نامه زعمای حوزه در آن مقطع، تحولات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی حوزه علمیه قم بررسی شده است. در فصل اول به تفصیل تاریخچه حوزه علمیه در جهان اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در فصل دوم «تحولات حوزه علمیه قم  در دوره شیخ مؤسس» را بررسی می کند. به تعبیر نویسنده، ویژگی‌های مهم حوزه علمیه در این زمان نوپا بودن آن است و بیشترین تلاش زعیم حوزه، صرف احیا و تلاش برای رونق بخشیدن به آن بود. در این دوره آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری (شیخ مؤسس) کوشید برای ارتقای حوزه نوپا، آن نهاد را از تنش‌های سیاسی دور نگاه دارد و با حزم و دوراندیشی، رژیم پهلوی را در براندازی آن ناکام گذارد. در فصل دوم کتاب، درکنار تحولات سیاسی، تحولات فرهنگی و اقتصادی این دوره نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل سوم «تحولات حوزه‌ی علمیه قم در دوره‌ی مراجع ثلاث» مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل نیز نویسنده موضوعات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مرتبط با حوزه را مورد کنکاش قرار داده است. فصل چهارم به تحولات حوزه علمیه قم در دوره زعامت آیت‌الله العظمی بروجردی پرداخته است. در این دوره آیت‌الله بروجردی با پذیرش زعامت حوزه، برای سرعت‌ بخشیدن به تعالی آن نهاد موثر، اصلاحات مهمی را در دستور کار خود قرار داد. حوزه‌ علمیه در این مقطع با محوریت زعیم خود، در عرصه‌های علمی، فرهنگی، اقتصادی، بین‌المللی، سیاسی و اقتصادی به رونق و توسعه دست یافت.

 در فصل پنجم «تحولات حوزه علمیه قم در دوره نهضت امام خمینی» مورد بررسی قرار گرفته است. حوزه قم در دوره‌  نهضت، به رشدی قابل‌توجه دست یافت. در این دوره، فکر و اندیشه‌ طلاب و فضلا، به‌ شدت تحت تأثیر نگاه تحول‌گرای امام خمینی قرار گرفت و پس از تبعید ایشان، شاگردانش این مسیر را پی گرفتند.

حوزه علمیه قم که روزگاری با هدف اهتمام به امور دینی تآسیس و سپس احیا شده بود، توانست منشأ تحولی عظیم در کشور قرار گیرد و سیر تحولات سیاسی و اجتماعی را به گونه‌ای دیگر رقم زند.

کتاب «تحولات فکری حوزه‌ی علمیه‌ی قم (1357-1301)» تألیف مرجان برهانی و حجت‌الله علی‌محمدی در 352 صفحه توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است.

مرکز اسناد انقلاب اسلامی معرفی کتاب حوزه قم صدسالگی حوزه

هم‌رسانی

---

مطالب مرتبط

• روحانیت و خاورمیانه مدرن؛ فعالیت سیاسی شیعی در ایران، عراق و لبنان
• حمایت آیت الله موسس از بنیانگذار مدارس جدید در ایران
• امام خمینی در جلسه ای با آیت الله بروجردی و مراجع ثلاث: مقدس نماها دست شما را بسته اند!
• آیت الله بروجردی: از شما استدعا دارم به تهران بروید
• خسروپناه: اولین مواجهه حوزه علمیه قم با روشنفکری، از جنس تاملات فلسفی بود
• تأملاتی در احتیاطات حاج شیخ عبدالکریم حائری
• سیدرضی شیرازی: آقای بروجردی تاکید داشت از حکومت پول نگیرد، حتی برای ساخت مسجد اعظم کمک شاه را قبول نکرد
• توجه ویژه حاج شیخ عبدالکریم به نویسندگان متعهد و رعایت اخلاق پژوهش