سند
تعهد جالب روحانی مبارز مازندرانی به شهربانی رژیم پهلوی
تعهد جالب روحانی مبارز مازندرانی به شهربانی رژیم پهلوی

وعاظ و سخنوران انقلابی در دوران نهضت اسلامی بدون شک گذرشان به شهربانی و ساواک مناطق مختلف می‌افتاد و در بهترین حالت باید تعهدی برای آنچه "سخنان خلاف مصلحت" خوانده می‌شد؛ به نهادهای مزبور می‌دادند.  روحانیون مبارز و انقلابی نیز در برخی موارد سعی در ارائه تعهدی داشتند که برای ادامه فعالیت‌ها دردسرساز نباشد. حجت‌الاسلام عبدالحمید عبدالاحد یکی از روحانیون مبارز علیه رژیم پهلوی در...


نامه‌ای از آیت‌الله‌العظمی میلانی
نامه‌ای از آیت‌الله‌العظمی میلانی

"بـسم‌ الله تـعالی و له الحـمد حضرت مستطاب آیت‌الله آقای حاج شیخ محمدتقی آملی دامت‌ برکاته تسلیم و تحیت وافر تـقدیم داشته در این آستان قدس علی مشرفها آلاف‌ التحیة و السلام با انواع‌ دعوات‌ یـاد آورم. امید آن‌که‌ پیوسته بـه توجهات مـقدسه حضرت بقیة‌الله ارواحنا له الفداء نائل باشید ان‌شاء الله تعالی. زیارت مرقوم مبارک مورخ 28 رجب 84 موجب مزید تشکر شد؛ دمتم و دامت‌ الطافکم. بنا داشتم قبلا...


«خاک بر سر این دولت که هیچ کارش صحیح نیست.»
«خاک بر سر این دولت که هیچ کارش صحیح نیست.»
مروری بر یکی از اسناد ساواک درباره‌ی آیت‌الله طالقانی

ساواک در گزارشی مورخ 17 آذر 1341 با موضوع «سخنرانی سیدمحمود طالقانی در مسجد هدایت» می‌نویسد: «ساعت 18:30 روز 15 /9 /41 آقای طالقانی در مسجد هدایت به منبر رفت پس از تلاوت آیه 216 از سوره بقره درباره ماه حرام و قتال در ماه حرام مفصلاً صحبت نمود و اظهار داشت: ... آقایان تحریک و فتنه و جاسوسی علیه ملت مسلمان از قتل بزرگتر است. در کشور ما هر روز فتنه و فساد و تحریک تازه بوجود می‌آمد. هر روز دور هم جمع...


نامه‌ی امام موسی صدر به پدرش در ایام دانشجویی
نامه‌ی امام موسی صدر به پدرش در ایام دانشجویی

بسمه تعالى قبله معظّم . امیدوارم کسالت همانطور رو به خوبى باشد و بى بى و داداشم و سایرین سالم بوده در این مواقع فراموشم نفرمائید. تشتّت حواس ، تراکم درسها و بى ترتیبى برنامه دانشکده علّت این شد که تا امروز تصدیع خاطر مبارک را فراهم نکنم، اینک که تا حدّى اوضاع تغییر کرده است و قسمت اعظم امتحانات را داده ام و ضمناً دیروز هم به زیارت [ناخوانا] مفتخر شدم مصدّع مى گردد. حالم بحمد الله خیلى خوب است، در...


ساواک: عموم علما و مدرسین، مخالف کمونیسم هستند ولی به دستگاه حاکمه کشور هم اعتقادی ندارند نخستین سند تحلیلی ساواک - وضعیت حوزه علمیه قم در ۱۳۳۵
ساواک: عموم علما و مدرسین، مخالف کمونیسم هستند ولی به دستگاه حاکمه کشور هم اعتقادی ندارند

نخستین سند تحلیلی سازمان اطلاعات و امنیت رژیم پهلوی (ساواک) از وضع حوزه علمیه قم است


گزارشی از خدمات اجتماعی شیخ عبدالکریم در دوران زعامت حوزه علمیه
گزارشی از خدمات اجتماعی شیخ عبدالکریم در دوران زعامت حوزه علمیه

آثار خیریه حضرت آیت‌الله بسیار است، چیزی که بیشتر از همه مورد توجه است همت فوق‌العاده بود که در همراهی با سیل‌زدگان قم فرمودند که بلافاصله به همه ولایات تلگراف کرده و استمداد نمودند، و وجوه واصله را با دقت کامل به مصارف سیل‌زدگان و ساختمان آنها رسانیدند


مخالفت امام خمینی با حمایت مالی دولت و نهادهای انقلابی از حوزه علمیه دغدغه ای که ناکام ماند؛
مخالفت امام خمینی با حمایت مالی دولت و نهادهای انقلابی از حوزه علمیه

‏‏     نظر من همان است که قبلاً کِراراً گفته ام: من با این تشریفات مخالفم، و برای حوزۀ‏‎ ‎‏علمیه مضر می دانم. اساسْ اسلام و تحصیل است که با این نحو زیاده رویها منافی است.


متن نامه تحلیلی مصباح یزدی به امام در سال 1342
متن نامه تحلیلی مصباح یزدی به امام در سال 1342

پس‌ از 15 خرداد، که‌ ایشان‌ را دستگیر کردند، مدتی‌ در قیطریه‌ی‌ تهران‌ تحت‌ نظر بودند و فقط‌ مرحوم‌ آیت‌الله سید صادق‌ لواسانی‌ از دوستان‌ نزدیک‌ حضرت‌ امام‌ و بعضی‌ از افراد خانواده‌ حق‌ ملاقات‌ با ایشان‌ را داشتند، لذا آقای‌ هاشمی‌ رفسنجانی‌ به‌ بنده‌ پیشنهاد کردند که‌ تحلیلی‌ از اوضاع‌ بنویسیم‌ و برای‌ ایشان‌ بفرستیم‌. 


چرا آیت الله بروجردی برای زعامت حوزه به نجف نرفت؟
چرا آیت الله بروجردی برای زعامت حوزه به نجف نرفت؟

چنان که می دانیم آیت الله بروجردی دستگاه مرجعیت خویش را در قم مقدسه برپا داشتند و بعضا این پرسش مطرح بوده است که چرا ایشان در آن زمان برای مرجعیت و زعامت به نجف اشرف نقل مکان نکردند.


واکنش امام خمینی در برابر توهین به منبر آقای فلسفی
واکنش امام خمینی در برابر توهین به منبر آقای فلسفی

حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی واعظ مشهور یکی از این افراد بود که در حوزه روشنگری فکری، عقیدتی و سیاسی به مبارزه ادامه می‌داد و منبر را به بلندگوی بیان انحرافات در این زمینه‌ها و مبارزات خود علیه رژیم پهلوی تبدیل کرده بود.


سازمان امنیت عراق: خمینی هرگز با کمونیست‌ها همکاری ندارد اسناد اطلاعاتی ساواک درباره خروج امام از عراق به فرانسه چه می‌گویند؟
سازمان امنیت عراق: خمینی هرگز با کمونیست‌ها همکاری ندارد

14 مهرماه ۱۳۵۷، امام‌خمینی پس از ۱۳ سال تبعید و سکونت اجباری در عراق، این کشور را به مقصد فرانسه ترک کرد. اقدامی که شاید به خاطر پیروزی انقلاب در چندماه بعدش، در تاریخ آن طور که باید و شاید مورد بررسی قرار نگرفت و اگر هم روایت شد، بیشتر در آینه‌ی خاطرات همراهان و اطرافیان ایشان بود. آنچه پیشِ رو دارید، روایت اسناد منتشرنشده و کمتردیده شده‌ی ساواک از تعاملات ساواک و سرویس اطلاعاتی عراق با موضوع خروج امام‌خمینی است.


اسناد وزارت خارجه آمریکا: اگر روحانیت واقعاً متحد باشد، که نیست، چنان قدرتی خواهد داشت که می‌تواند رضاشاه را به تغییر سیاست‌های مستبدانه وادار کند
اسناد وزارت خارجه آمریکا: اگر روحانیت واقعاً متحد باشد، که نیست، چنان قدرتی خواهد داشت که می‌تواند رضاشاه را به تغییر سیاست‌های مستبدانه وادار کند

روحانیت همچنان موضع بسیار خصمانه‌ای دارد. بازارهای مهم اصفهان و شیراز که تقریباً از یک ماه پیش، در نتیجه شورش‌ها و تظاهرات علیه قانون خدمت وظیفه اجباری بسته شده بودند، همچنان فعالیتی ندارند. تعدادی از ملاهای برجسته اصفهان که چند هفته پیش برای پیوستن به روحانیون قم به این شهر مذهبی رفته بودند هنوز در آنجا به سر می‌برند. از قرار معلوم، موضع خصمانه روحانیون در مخالفت با قانون نظام وظیفه اجباری در واقع نوعی مخالفت با گرایش‌های ناسیونالیستی شاه و اعضای اصلی کابینه است.


سه سند از مبارزات آیت‌الله محمد مومن
سه سند از مبارزات آیت‌الله محمد مومن

به بهانه سالگرد رحلت آیت الله محمد مومن، در ادامه سه سند از فعالیت های مبارزاتی ایشان در دوران نهضت اسلامی از نظر می گذرد. سند نخست، متن تلگراف جمعی از اساتید و مدرسین حوزه علمیه قم خطاب به امام خمینی در پی رحلت آیت الله حکیم است. سند دوم، گزارش ساواک قم از جلسه مبارزاتی گروهی از روحانیون در منزل آیت الله مومن است و سند سوم صورتجلسه کمیسیون امنیت قم در سال 1353، مبنی بر تبعید گروهی از روحانیون مبارز...


گزارش وزیر معارف از کشف حجاب در قم
گزارش وزیر معارف از کشف حجاب در قم

قانون کشف حجاب در 17 دی ماه 1314 رسماً به اجرا در آمد و نظارت بی‌سابقه‌ای بر اجرای آن از سوی پهلوی اول اعمال می‌شد. در همین رابطه وزیر وقت معارف در 29 دی ماه 1314 در گزارشی "محرمانه" از وضعیت کشف حجاب در قم مینویسد: «ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهی چون تربیت نسوان شهر قم بیشتر از سایر نقاط مورد توجه وزارت معارف واقع شده بود چندی پیش یک نفر مامور کاردان مجرب به آنجا اعزام داشت که با حسن سیاست و در سایه تشویق...


اعلامیه اساتید و فضلای حوزه علمیه قم درباره دیدار فرح و آیت‌الله خوئی
اعلامیه اساتید و فضلای حوزه علمیه قم درباره دیدار فرح و آیت‌الله خوئی

  دیدار فرح و آیت‌الله خوئی در 28 آبان 1357 و در کوران حوادث انقلاب اسلامی، با واکنش‌های متعددی از سوی مردم مواجه شد. هر چند گذر زمان و انتشار اسناد و خاطرات بسیاری از مسائل را روشن ساخت اما تشخیص موقعیت و اظهار نظر درباره این دیدار در آن دوره حساس و سرنوشت‌ساز ملت ایران فوق‌العاده حائز اهمیت بود. یکی از بهترین این واکنش‌ها اعلامیه اساتید و فضلای حوزه علمیه قم در این رابطه بود. استادان حوزه...


سندی از اعتکاف طلاب حوزه علمیه قم در سال 1344
سندی از اعتکاف طلاب حوزه علمیه قم در سال 1344

  هرچند رژیم پهلوی می‌کوشید تا با تمام مظاهر مذهبی و آیین‌های دینی مقابله کند و در این مسیر اقدامات ممانعتی نیز انجام می‌داد اما در این میان گروهی از طلاب بودند که می‌کوشیدند تا این مراسم دینی را زنده نگه دارند. یکی از این موارد به سال 1344 مربوط می‌شود که در آن سال، طلاب حوزه علمیه قم مراسم اعتکاف را برگزار می‌کنند.   در گزارشی به تاریخ 18 آبان 1344  آمده است: طبق اطلاع واصله از قم بمناسبت...


نخستین گزارش ساواک از حوزه‌ علمیه قم در سال 1335
نخستین گزارش ساواک از حوزه‌ علمیه قم در سال 1335

  پس از تشکیل ساواک یکی از اولین نهادهایی که کنترل و مراقبت از وضعیت و تغییر و تحولات آن در دستور کار رژیم پهلوی قرار گرفت، نهاد روحانیت و به خصوص حوزه علمیه قم بود. حوزه قم که در آن زمان با گذشت قریب به 15 سال زعامت آیت‌الله بروجردی جایگاه علمی، دینی، سیاسی و اجتماعی خاصی پیدا کرده بود مهم‌ترین نهاد در مقابل رژیم پهلوی محسوب می‌شد. به همین جهت از روزهای اولیه تشکیل ساواک حساسیت‌ها به این نهاد...