صدسالگی حوزه
تأملاتی در احتیاطات حاج شیخ عبدالکریم حائری
علت برگشت ایشان به ایران شاید وضع حوزه نجف و کربلا بود. ایشان از آنچه که در حوزه نجف و کربلا میگذشت ناراضی بود. این دو مرکز مهم شیعه متأسفانه دچار اختلاف شده بود و از نظر اخلاقی، گرفتار رقابتهای شدید. ایشان نمیخواست درگیر اینگونه مسائل شود. از این رو همه چیز را رها کرد و به اراک آمد.
قم - نیمه شعبان 1341 / ماجرای سخنرانی اعتراضی صادقی تهرانی در حضور امام
در 22 دی ماه 41 به مناسبت میلاد مسعود ولی عصر (عج) جشن بسیار مفصل و با شکوهی از طرف طلاب و جمعی از مدرسین قم در مسجد اعظم قم برگزار شد.
روایتی از فضاسازی مخالفین حضور آیت الله بروجردی در قم
واعظ شهیری در قم و در مدرسه فیضیه این تعبیر را به کار برد: «مگر از قم آدم قحط بود که از بروجرد سید ریشحنایی و انگلیسی به قم بیاورید؟».
آیتالله بروجردی به روایت دانشنامه ایرانیکا
یکی از عواملی که به آیتالله بروجردی کمک کرد تا به مقام مرجعیت برسد، خلاقیتی بود که وی در فقه به کار میبست. وی در قم حوزهای تشکیل داد که در واقع ترکیبی از بهترین خصوصیات مکاتب اصفهان و نجف بود .
نشست تخصصی نقد و بررسی کتاب در بنیاد قم پژوهی؛
گزارشی از آئین رونمایی کتاب «تحولات فکری حوزه علمیه قم (۱۳۵۷_۱۳۰۱)
نشست رونمایی از کتاب «تحولات فکری حوزه علمیه قم (1301-1357)» به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم و همکاری بنیاد قمپژوهی در محل این بنیاد برگزار شد.
توجه ویژه حاج شیخ عبدالکریم به نویسندگان متعهد و رعایت اخلاق پژوهش
حاج شیخ، هر نوشته و رساله را نمی پسندید. نوشته ای را مفید می دانست که مستند و تحقیقی باشد. استوار و متین نوشته شده باشد، گرهی را بگشاید و ادیبانه، روان و گویا باشد. او نسبت به نوشته های خود، دقت و وسواس داشت، تا از گزافه گویی و ادعاهای غیر مستند و مطالب عوامانه و غیر عقلانی به دور باشد
به مناسبت سالگرد سید هادی خسروشاهی؛
دیپلماتِ حوزه
سیدهادی خسروشاهی را میتوان دیپلماتِ حوزه نامید. وی پنج سال سفیرِ ایران در واتیکان بود. در اروپا مجلاتی را به زبان انگلیسی منتشر کرده بود. او همچنین سه سال نمایندگی ایران در مصر را به عهده داشت. وی با زبانهای انگلیسی، ایتالیایی، عربی و ترکی استانبولی آشنایی داشت.
گزارشی از نشست قم پژوهان به مناسبت یکصدمین سال تاسیس حوزه قم؛
مروری بر عملکرد مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم در صد سالگی حوزه علمیه
مسئول مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم اظهار کرد: طبق برآورد آخر ما از آرشیو مرکز که متعلق به پنج ماه قبل است، در مجموع حدود ۴۰ هزار ساعت مصاحبه در مرکز اسناد موجود است که ۷ هزار ساعت آن در قم انجام گرفته و مابقی در تهران انجام شده است.
مروری بر سه کتاب منتشرشده دربارهی حضرات آیات سیدمحمدتقی خوانساری، احمد خوانساری و علامه طباطبایی
سهگانهای برای شناخت چهره های موثر حوزه علمیه
مسجد بالا سر حضرت فاطمه معصومه(س) محل تدفین بسیاری از عالمان برجستهی شیعه است. در گوشهای از این صحن، مرحوم علامه طباطبایی خفته است و در کنار ایشان، سید احمد خوانساری مدفون است. یک متر آن طرفتر، محل دفن آیتﷲ سید محمدتقی خوانساری است. انتشارات انصاریان کتابهایی را منتشر کرده و از این سه عالم جهان تشیع ذکر خیری کرده است. این کتابها به کوشش محمدتقی انصاریان خوانساری نگارش یافته است.
شیخ عبدالکریم حائری: نمیخواهم باعث ریخته شدن خون بیگناهان باشم
شیخ مؤسس در برابر بیشتر وقایع سیاسی روز، موضع خاصی اتخاذ نکرد، زیرا احتمالا موضعگیریهای اینگونه را علاوه بر اینکه بیثمر میدانست، آن را اقدامی سطحی و روبنایی تلقی میکرد که اعتبار شخص موضعگیرنده مخصوصا از طبقه عالمان و حافظان پایگاه دین در کشور را زیر سؤال میبرد و او را از حیّز انتفاع در اقدامات بعدی ساقط میکرد. اینگونه بود که خود را وارد جریانات سیاسی روز نکرد و له یا علیه آنان موضعی نگرفت.
به مناسبت کودتای سوم اسفند و به قدرت رسیدن پهلوی اول؛
پیشبینی آیتالله مدرس درباره سرنوشت رضاخان
به رضاخان بگوئید من دخالت در سیاست را وظیفه خود میدانم. اینجا جای خوبی است و به من خوش میگذرد. تو را هم روزی انگلیسیها به جایی پرتاب میکنند. اگر توانستی بیا همینجا (خواف) هرچه باشد اینجا بهتر از تبعیدگاهها و زندانهای خارج از کشور است.
گفتگوی تفصیلی با ابوالقاسم علیدوست پیرامون تاریخ مکاتب حوزوی
علیدوست: تفکیک دو مکتب به نام های نجف و قم کار سختی است
سیاری از کسانی که در قم حوزه موفق داشتند و دارند، از دستپروردگان مرحوم آیتﷲ خویی هستند. اگر آیتﷲ خویی را سنبل مکتب نجف بدانیم، شاگردان ایشان در قم هستند. یا طیف وسیعی از کسانی که در زمان دیکتاتوری صدام در قم تحصیل کردهاند، امروز در نجف صاحب کرسی و درس هستند. همه اینها کار تفکیک جغرافیایی و اقلیمی دو مکتب را سخت کرده است.
نکته مغفول تاریخ تأسیس نظام آموزشی نوین ایران؛
حمایت آیت الله موسس از بنیانگذار مدارس جدید در ایران
رشدیه در زمانی که شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم ریاست و مرجعیت شیعه را به عهده داشت به قم رفت و در درس او حاضر شد و نهایتاً به خاطر حمایتهای او توانست در آنجا مدرسه رشدیه را تأسیس کند که هم به آموزش کودکانی از خانوادههای فقیر میپرداخت و هم مدرسهای برای تعلیم نابینایان بود.
روایت امام از بی رغبتی حاج شیخ به ریاست بر حوزه
آیت الله شبیری زنجانی درباره بی رغبتی آیت الله شیخ عبدالکریم حائری به ریاست بر حوزه از قول امام خمینی خاطره ای نقل کرده است.
تاریخچه سیاسی حوزه علمیه قم به روایت سید هاشم رسولی محلاتی؛
امام خمینی: مبارزه را ادامه میدهم، حتی اگر تکفیر شوم!
در آغاز مبارزات، شخصی آمد و به امام گفت آقا! مراجع با شما نیستند و یکی یکی دارند عقبنشینی میکنند، حتّی این صحبت هم مطرح شده که علیه شما و آنچه را که تندروی از سوی شما تعبیر میکنند، اعلامیه صادر کنند، بنابراین چنین تصور نکنید که آنها تا آخر راه با شما هستند، شاید در میانه راه شما را تنها بگذارند... امام با لحنی جدّی فرمودند: «من تا جایی که آقایان مرا تکفیر هم بکنند، ایستادهام!» این سخن امام شایع شد و به گوش آقایان دیگر هم رسید و پیشاپیش تأثیر خود را هم گذاشت!
نخستین سند تحلیلی ساواک - وضعیت حوزه علمیه قم در ۱۳۳۵
ساواک: عموم علما و مدرسین، مخالف کمونیسم هستند ولی به دستگاه حاکمه کشور هم اعتقادی ندارند
نخستین سند تحلیلی سازمان اطلاعات و امنیت رژیم پهلوی (ساواک) از وضع حوزه علمیه قم است
خاطراتی ناگفته از آیتالله بروجردی؛
سیدرضی شیرازی: آقای بروجردی تاکید داشت از حکومت پول نگیرد، حتی برای ساخت مسجد اعظم کمک شاه را قبول نکرد
. آقای بروجردی این مسجد اعظم را که شروع به ساختن کرد ـ این قصه مال چهل و پنج یا چهل و چهار سال پیش است ـ شاه یک چک یک میلیونی برای آقا فرستاد که کمک به مسجد بکند. ایشان این چک را قبول نکرد و فرمود این مسجد را مردم میسازند.
روایت هایی از مواجه آیت الله موسس با قانون اتحاد لباس
تصویب سیاست تغییر شکل لباس در 15مرداد 1306 در هیئت وزیران جرقه بحرانی بود که خیلی زود همه کشور را فراگرفت. بحرانی که به شورشهای عشایری و ناآرامیهای ملی تبدیل شد؛ اما توجه به پیشینه مسئله اتحاد لباس، زمینههای طرح، تصویب و اجرای این قانون و پیامدهای آن و همچنین عکسالعمل حوزه علمیه و حاج شیخ عبدالکریم حائری میتواند تصویری روشن از این مقطع تاریخی را برای مخاطب ترسیم کند.
گزارشی از نشست مراکز اسنادی قم به مناسبت یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه؛
پورمحمدی: حاج شیخ عبدالکریم برای آینده تشیع در ایران احساس خطر میکرد
نشست مراکز اسنادی قم به مناسبت فرارسیدن دهه مبارک فجر و یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم در دفتر مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم برگزار شد.
مخالفت حاج شیخ با ورود حوزه به اختلافهای فکری بیفایده در جامعه
مرحوم خالصیزاده به ایران، وی طی سخنانی در حرم حضرت معصومه (س) به حاج شیخ اعتراض کرد که چرا با انگلیسیها نمیجنگد؟ مرحوم حائری با آنکه به علمای مهاجر احترام فراوان میگذاشت، خالصیزاده را به خانهاش دعوت کرد و اعتراضش را شنید. سپس پاسخ داد: «من معتقدم باید حوزهای تأسیس کنم و مجتهد تربیت کنم و هرچه را که سدّ راه این وظیفه باشد مانع آن میشوم. اگر ثابت کردی که اشتباه میکنم من همراهیات میکنم