صدسالگی حوزه
زعامت آیت الله بروجردی و نوسازی نهاد مرجعیت
نهاد مرجعیت با نوسازی که توسط آیت‌الله بروجردی یافت، دوره نویی در ایفای نقش‌های جدید پیدا کرد و امید آن بود که با گام‌های پس از ایشان، مسیر تکامل را تداوم بخشد.
آیت‌الله‌العظمی حاج‌شیخ عبدالکریم حائری‌یزدی و تعامل با عرصه سیاست ایران؛
صبر و تدبیر در دوره استیلای استبداد و استعمار
برخلاف نظریاتی در خصوص عدم مداخله آیت‌الله حائری در امور سیاسی ابراز شده است، ایشان به منظور بقای حوزه علمیه قم، در برابر دخالت مأموران حکومتی در امور حوزه- که امری سیاسی محسوب می‌گشت- به شدت ایستادگی و از آن دفاع می‌کرد و هرگز اجازه نمی‌داد که وزارت معارف و اوقاف و دیگر دستگاه‌های دولتی در امور حوزه مداخله‌ای داشته باشند.
حوزه علمیه قم در عصر آیت الله موسس؛
شیخ عبدالکریم حائری: ظلم می رود و شما می مانید
اتفاقاتی که در آن دوره رخ داد می‌توانست قم را بیش از گذشته با مسایل سیاسی درگیر سازد، اما وجود حائری مانع از سیاسی شدن حوزه شد. مشی حائری در قبال حوادث آن دوره همانند فتاوای شرعیاش به شدت احتیاط آمیز بود و همچنان که کمتر با قرآن استخاره می‌کرد و بیشتر تأمل می‌نمود به قول شریف رازی، روشی برگزید «تا هم شاکیان اقناع شوند و هم دولتیان، خوشحال گردند»
سالهای نخستین حوزه علمیه قم به روایت روزنوشت‌های یک طلبه
کتاب «سرگذشت فردی ناشناخته» اثر شیخ محمد حجتی بروجردی، از معدود خودنوشت‌های روحانیان، در سالهای آغازین تأسیس حوزه علمیه قم است. این کتاب بخشی از حیات اجتماعی طلاب در سالهای نخست بازتأسیس حوزه علمیه قم را روایت کرده است.
به مناسبت یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزه علمیه قم
بررسی کنش فرهنگی-سیاسی آیت الله موسس در دوران زعامت حوزه قم
آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری، صاحب بینش سیاسی عمیق بوده و می‌توان ایشان را یک نوع کنشگر سیاسی خاموش با سیاست سکوت به حساب آورد که با بردباری و دوراندیشی، حوزه قم را تأسیس کرد، ولی چون شرایط روز را برای ورود مستقیم به عرصه سیاسی فراهم نمی‌دید، تمام همّ و غم خود را روی تأسیس و حفظ حوزه گذاشت و با این کار مهم‌ترین کانون برای ایفای نقش اجتماعی و فرهنگی و سیاسی را پایه‌گذاری کرد.
بررسی مناسبات آیت‌الله بروجردی و حاج آقا روح‌الله
حاج آقا روح‌الله مقام اول را در نزد آیت‌الله بروجردی پیدا کرد. آیت‌الله همیشه ایشان را در بهلوی خود می‌نشاندند و در مسائل مهم و خصوصاً سیاسی بدون مشورت با ایشان تصمیم نمی‌گرفتند.
سه گانه جعفریان برای «صدسالگی حوزه قم»
پس از انتشار دفتر اول و دوم صدسالگی حوزه قم، با همراهی اساتید و استقبال فضلا، مجموعه دیگری از مقالات درباره حوزه قم به همت این استاد تاریخ تدارک دیده شد و از سوی نشر مورخ در ۷۵۳ صفحه چاپ و عرضه شده است.
حوزه قم و مواجهه با مدرنیته در دوران شیخ عبدالکریم حائری
شاگردانِ شیخ عبدالکریم، به صرفِ تأملاتِ حوزوی بسنده نکردند و عرصه عمومی را هم در نظر داشتند. برخی از آنها کتاب‌هایی منتشر کردند تا مواضعِ دینی را در قالب رُمان و داستان برای همگان بیان کنند. از آن جمله میرزا ابوالفضل خراسانی بود. او کتاب «احسن الحکایات» را با نثری روان نوشت و برخی سؤالاتِ دینی زمانه را در قالبی داستانی پاسخ گفت.
متن نامه تحلیلی مصباح یزدی به امام در سال 1342
پس از 15 خرداد، که ایشان را دستگیر کردند، مدتی در قیطریه‌ی تهران تحت نظر بودند و فقط مرحوم آیت‌الله سید صادق لواسانی از دوستان نزدیک حضرت امام و بعضی از افراد خانواده حق ملاقات با ایشان را داشتند، لذا آقای هاشمی رفسنجانی به بنده پیشنهاد کردند که تحلیلی از اوضاع بنویسیم و برای ایشان بفرستیم.
چرا آیت الله بروجردی برای زعامت حوزه به نجف نرفت؟
چنان که می دانیم آیت الله بروجردی دستگاه مرجعیت خویش را در قم مقدسه برپا داشتند و بعضا این پرسش مطرح بوده است که چرا ایشان در آن زمان برای مرجعیت و زعامت به نجف اشرف نقل مکان نکردند.
به مناسبت سالگرد مهاجرت آیت الله بروجردی به قم
امام خمینی: آقای بروجردی بیست سال دیر به قم آمد!
آنچه موجب هجرت آیت‌الله بروجردی به قم شد، درخواست مکرر علما و مراجع قم بود. خود آیت‌الله بروجردی می‌فرمودند: از همان زمانی که در بروجرد بودم، اَعلام قم، از جمله مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، مرا به حضور در قم دعوت می‌کردند.
جریان های فکری سیاسی حوزه علمیه قم، در سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷
نیروهای درون حوزه علمیه قم، در فاصله سال های 40 تا 50 شمسی، علیرغم اسلام محوری همه آنها، براساس نوع تفسیر خاص از قرآن و روایات و متأثر از عوامل سیاسی اجتماعی آن زمان، به سه جریان عمده تقسیم می شوند.
به مناسبت 5 دی ماه سالگرد آیت الله صدر
چرا مؤسس حوزه علمیه قم «سیدصدرالدین صدر» را برای جانشینی برگزید؟
اسناد و نامه‌های موجود از مرحوم آیت‌الله صدر نشان می‌دهد که وقتی حضور در قم و همکاری با شیخ مؤسس را پذیرفت، برخی نزدیکان، از جمله برادرش سید محمدمهدی از او می‌خواهند که به نجف بازگردد، اما سید صدرالدین در پاسخ برادر، تصریح می‌کند که شیخ عبدالکریم در ادارۀ حوزۀ قم از او کمک خواسته و مصمم به مساعدت به ایشان است.
آیت الله خوانساری؛ از اسارت در سنگاپور تا مرجعیت در قم
وی پس از آزادی در قم اقامت گزید و پس از درگذشت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، یکی از سه مرجعی بود که اداره حوزه قم را برعهده گرفت. آیت الله خوانساری در دهه پایانی حیات از جمله مراجعی بود که از حرکت استقلال طلبانه ملی شدن نفت به رهبری آیت الله کاشانی و نیز حرکت‌های فداییان اسلام حمایتی آشکار داشت.
روایت خسروشاهی از مخالفت امام با ترور بنی صدر؛
امام خمینی: کسی که ولایت فقیه را قبول ندارد و به من فحش می دهد، مهدورالدم نیست
یکی از اعضای انجمن اسلامی دانشجویان در ایتالیا بود، نزد من آمد و اطلاع داد که می‌خواهد به پاریس برود و به «مقاومت»! ملحق شود و پس از جلب اعتماد سران آن بنی‌صدر را «ترور» کند!... البته او در ضمن از من به عنوان یک روحانی، «مجوز شرعی» می‌خواست
مدرسه قم؛ از «قوانین» تا «قانون»
کتاب میرزا ارتباط مستقیمی به معنای رایج «قانون» نداشت، هرچند علمی که وی آن را در مدرسه قم ترویج کرد، یک قرن پس از وفات وی به عنوان یکی از منابع بسترساز و پیش‌نیاز برای تدوین قانون مدنی تأثیرگذار باشد. چندین دهه تدریس این کتاب در سطوح عالی حوزوی در کنار ارجاعاتی که هنوز هم فقهای بزرگ در آثار خود به این کتاب می‌دهند، «قوانین» را به عنوان یک اثر قانون‌ساز بدل کرده است.
«مکتب اجتهادی قم» و ویژگی های آن
سالی که آیت الله بروجردی به دعوت فضلای درجه یک حوزه به قم تشریف فرما شدند حدود 24 سال از تاسیس حوزه گذشت. درآن هنگام مکتب فقهی قم به پیروی از موسس حوزه صبغه ای به خود گرفته بود که آن را از سایر مکاتب جدا میساخت. و اگر عنوان آن را یک مکتب بگزاریم گزاف نگفته ایم. این مکتب هم در اصول ویژگی‌هایی دارد وهم در فقه.
واکنش امام خمینی در برابر توهین به منبر آقای فلسفی
حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی واعظ مشهور یکی از این افراد بود که در حوزه روشنگری فکری، عقیدتی و سیاسی به مبارزه ادامه می‌داد و منبر را به بلندگوی بیان انحرافات در این زمینه‌ها و مبارزات خود علیه رژیم پهلوی تبدیل کرده بود.
مروری بر زندگی علمی و سیاسی آیت الله سید صادق روحانی
سید صادق به امتحان و توصیه آیت ﷲ خویى در سن ۱۱ سالگى وارد درس خارج فقه و اصول شد. ورود یک نوجوان ۱۱ ساله به درس خارج فقه و اصول، آن هم همدوش طلاب با سابقه و بزرگسال حوزه علمیه کهنِ نجف، براى همگان حیرت آور و شوق آفرین بود.
گزارشی از سلسله نشست های حوزه صد ساله
بهجت پور: در حوزه قم ایده بازگشت به قرآن معارض فقه محوری نبوده است
حوزه علمیه قم توانست برخلاف برخی از حوزه های علمیه دیگر، جریان تفسیر و علوم قرآن را به گفتمان عمومی تبدیل کند. در این مسیر علامه طباطبائی نقش اساسی داشت و با جریان های ضد تفسیری مبارزه کرد و با تضحیه و قربانی کردن خویش، تفسیر المیزان را به نگارش در آورد.
جدیدترین مطالب
15 دی‌ماه در گذر تاریخ
پربازدیدها
پرونده ویژه
فراخوان همایش
شبکه‌های اجتماعی
