حوزه قم
متن نامه تحلیلی مصباح یزدی به امام در سال 1342
پس از 15 خرداد، که ایشان را دستگیر کردند، مدتی در قیطریهی تهران تحت نظر بودند و فقط مرحوم آیتالله سید صادق لواسانی از دوستان نزدیک حضرت امام و بعضی از افراد خانواده حق ملاقات با ایشان را داشتند، لذا آقای هاشمی رفسنجانی به بنده پیشنهاد کردند که تحلیلی از اوضاع بنویسیم و برای ایشان بفرستیم.
چرا آیت الله بروجردی برای زعامت حوزه به نجف نرفت؟
چنان که می دانیم آیت الله بروجردی دستگاه مرجعیت خویش را در قم مقدسه برپا داشتند و بعضا این پرسش مطرح بوده است که چرا ایشان در آن زمان برای مرجعیت و زعامت به نجف اشرف نقل مکان نکردند.
به مناسبت سالگرد مهاجرت آیت الله بروجردی به قم
امام خمینی: آقای بروجردی بیست سال دیر به قم آمد!
آنچه موجب هجرت آیتالله بروجردی به قم شد، درخواست مکرر علما و مراجع قم بود. خود آیتالله بروجردی میفرمودند: از همان زمانی که در بروجرد بودم، اَعلام قم، از جمله مرحوم آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری، مرا به حضور در قم دعوت میکردند.
جریان های فکری سیاسی حوزه علمیه قم، در سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷
نیروهای درون حوزه علمیه قم، در فاصله سال های 40 تا 50 شمسی، علیرغم اسلام محوری همه آنها، براساس نوع تفسیر خاص از قرآن و روایات و متأثر از عوامل سیاسی اجتماعی آن زمان، به سه جریان عمده تقسیم می شوند.
به مناسبت 5 دی ماه سالگرد آیت الله صدر
چرا مؤسس حوزه علمیه قم «سیدصدرالدین صدر» را برای جانشینی برگزید؟
اسناد و نامههای موجود از مرحوم آیتالله صدر نشان میدهد که وقتی حضور در قم و همکاری با شیخ مؤسس را پذیرفت، برخی نزدیکان، از جمله برادرش سید محمدمهدی از او میخواهند که به نجف بازگردد، اما سید صدرالدین در پاسخ برادر، تصریح میکند که شیخ عبدالکریم در ادارۀ حوزۀ قم از او کمک خواسته و مصمم به مساعدت به ایشان است.
آیت الله خوانساری؛ از اسارت در سنگاپور تا مرجعیت در قم
وی پس از آزادی در قم اقامت گزید و پس از درگذشت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، یکی از سه مرجعی بود که اداره حوزه قم را برعهده گرفت. آیت الله خوانساری در دهه پایانی حیات از جمله مراجعی بود که از حرکت استقلال طلبانه ملی شدن نفت به رهبری آیت الله کاشانی و نیز حرکتهای فداییان اسلام حمایتی آشکار داشت.
روایت خسروشاهی از مخالفت امام با ترور بنی صدر؛
امام خمینی: کسی که ولایت فقیه را قبول ندارد و به من فحش می دهد، مهدورالدم نیست
یکی از اعضای انجمن اسلامی دانشجویان در ایتالیا بود، نزد من آمد و اطلاع داد که میخواهد به پاریس برود و به «مقاومت»! ملحق شود و پس از جلب اعتماد سران آن بنیصدر را «ترور» کند!... البته او در ضمن از من به عنوان یک روحانی، «مجوز شرعی» میخواست
مروری بر زندگی علمی و سیاسی آیت الله سید صادق روحانی
سید صادق به امتحان و توصیه آیت ﷲ خویى در سن ۱۱ سالگى وارد درس خارج فقه و اصول شد. ورود یک نوجوان ۱۱ ساله به درس خارج فقه و اصول، آن هم همدوش طلاب با سابقه و بزرگسال حوزه علمیه کهنِ نجف، براى همگان حیرت آور و شوق آفرین بود.
در گفتگو با سید جواد گلپایگانی
ناگفتههای آیت الله گلپایگانی از تاریخ حوزه علمیه قم
وقتی حاج شیخ در قم ماندگار شدند به مرحوم آقا نامهای نوشتند و گفتند که شما هم به قم تشریف بیاورید و اگر نان جویی باشد با هم هستیم و انشاءالله به شما بد نمیگذرد.
امام خمینی: جامعیتی که آیت الله بروجردی داشت در بقیه نبود
در مورد یکی از آقایان می گفتند: «ایشان اصلاً از یک پاسبان کناره گیری می کند، چه رسد به اینکه بخواهد بر یک دولتی حکومت کند و چون این روحیه در مرحوم آیت الله بروجردی بود من فشار آوردم ایشان از قدرتشان استفاده کنند تا حکومت اسلامی تشکیل بشود، تا بتوانیم رژیم را سرکوب و یا لااقل کنترل کنیم».
ماجرای «بوق شیطان» و استفتا از آیت الله بروجردی درباره «بلندگو»
ما بلندگو را که آوردیم گذاشتیم در مسجد سید، یک عده شروع کردند به بدگویی که این بوق شیطان است و اصلا مسجد را نجس کردند. طوری شده بود که انجمن تبلیغات دینی و اعضایش کم کم در اذهان منفور شدند و مقدسین هم خیلی تلاش میکردند که اینرا بگویند. بالاخره این منجر شد به اینکه یک استفتایی بشود از مرحوم آیت الله بروجردی.
ماجرای تلگراف شیخ عبدالکریم به رضاشاه و عکس العمل دربار
من کنار چاه ایستادهام و شما به من میگویید خودت را توی چاه بینداز
حاج شیخ میگفت: دیدید اگر تلگراف نمیکردم هم یک عده گرفتار نمیشدند و هم این قدر در کار تسریع نمیشد.
شهید مطهری: آیت الله بروجردی؛ هرگز به فکر حفظ «شئونات» شخصی نبود!
من هفتاد سال از خداوند عمر گرفتهام و خداوند در این مدت تفضّلاتى به من فرموده است که هیچکدام از آنها تدبیر خود من نبوده است.
گفتاری از رضا مختاری پیرامون حوادث پس از فوت شیخ عبدالکریم در حوزه قم
آیتالله شبیری میگفت پدر من که از شاگردان حاج شیخ بود، از بقای حوزه مأیوس بود
بعد از ارتحال شیخ عبدالکریم حائری و در حالی که نظر آیتالله اصفهانی این بود که نجف باید تقویت شود، علمای ثلاث جلسه گرفتند و گفتند باید آیتالله بروجردی را به قم بیاوریم و ایشان را به قم آوردند؛ با اینکه این هم فداکاری بزرگی میخواهد. کسی که یک جایی تدریس و مرجعیت دارد، معنا ندارد کسی را دعوت کند.
در یکصدمین سال بازتاسیس حوزه قم
کتاب «تحولات فکری حوزه علمیه قم» خواندنی شد
همزمان با یکصدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم، کتاب «تحولات فکری حوزهی علمیهی قم (1357-1301)» توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی روانه بازار نشر شد. مسئله اصلی این کتاب مطالعه و بررسی هریک از مقاطع مربوط به حوزه علمیه قم از 1300 تا 1357 شمسی با محوریت زعمای حوزه به منظور نشان دادن تحولات آن است.
شیخ عبدالکریم حائری: اگر در فرانسه یا انگلستان بودم حتما در سیاست دخالت میکردم!
از آنجایی که ایران کشور ضعیفی است و پیوسته تحت فشار و استعمار کشورهای قدرتمندی چون روس و انگلیس می باشد، امکان دارد سیاست ها و خطوط سیاسی که در ایران وجود دارد، از سوی این قدرت های استعماری ترسیم شده باشد و کسانی که در سیاست دخالت می کنند امکان دارد ملعبه دست این قدرت ها بوده و نا آگاهانه آب به آسیاب دشمن بریزند.
گزارشی از سخنرانی دکتر پارسانیا در سلسله نشست های حوزه صد ساله با موضوع رابطه حوزه علمیه قم وجامعه
پارسانیا: اگر حوزه فقط به دنبال حفظ میراث فقهی باشد، مرجعیت دینی خود را در جامعه از دست خواهد داد
به رغم رقابتی که در بعد علمی جامعه شیعی شکل گرفته است اما حوزه علمیه همچنان ارتباطش را با بدنه فرهنگی جامعه حفظ کرده است ولی بیش از آنکه ظرفیت مرجعیت علمی خودش را مورد استفاده قرار دهد از ظرفیت مرجعیت دینی خودش بهره می برد.
نگاهی به خاطرات محمدرضا مهدوی کنی؛
مهدوی کنی: موضعگیریهای علامه طباطبایی موجب نارضایتی طلاب انقلابی شده بود
محمدرضا مهدوی کنی (1393-1310) از جمله روحانیون فعال در نهضت امام خمینی و از جمله سیاستمداران جمهوری اسلامی در سالیان پس از پیروزی انقلاب بوده است؛ او مسئولیتهایی همچون سرپرستی کمیتههای انقلاب اسلامی، نخستوزیر موقت، وزارت کشور، رئیس مجلس خبرگان رهبری، عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی را بر عهده داشته است.
نگاهی به خاطرات آیت الله گرامی قمی؛
آیت الله گرامی: امام درباره اختلاف شهید مطهری و دکتر شریعتی گفت من بنای مداخله ندارم و از اختلافاتی که وجود دارد، متأسفم
آیتالله محمدعلی گرامی قمی (- 1317) از جمله مراجع تقلید و علمای دینی است و از جملهی مدرسین فقه، اصول، منطق و فلسفه در حوزهی علمیه قم میباشد. کتاب خاطرات این مرجع تقلید به کوشش محمدرضا احمدی، در 463 صفحه و توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ شده است. در سطور پیشرو کتاب مذکور را بررسی میکنیم.
«جستارهایی در اندیشه و عمل موسس حوزه علمیه قم» در گفتوشنود با زندهیاد دکتر عبدالحسین حائری
شیخ عبدالکریم حائری: میدانم که به دلیل وارد نشدن به سیاست، بدنام خواهم شد
به شیح می گفتند چرا مبارزه نمیکند؟ چرا تلگراف نمیزند؟ چرا مثل کاری که علما در مشهد کردند، در قم هم انجام نمیشود؟ منظورشان قضایای مسجد گوهرشاد و دستگیری عدهای از علما بود. اما ایشان به این نوع حرکتها اعتقادی نداشت.