یادداشتی درباره‌ی حوزه‌ی علمیه‌ی قزوین

قزوین از سده‌های اوّل و دوم هجری از شهرهای مهم کشور پهناور اسلامی، بوده است و در لسان راویان «حدیث» مکررّ از «قزوین» سخن به میان آمده است. ابنیه تاریخی و آثار بجای مانده، حاکی از قدمت اعتقادی فرهنگی این خطّه است و کتب، اسناد و منقولات، این قدمت را تا اواخر قرن سوّم می‌نمایانند.نتیجه این پیشینه درخشان بوده است که امروزه حضور مردم را در صحنه‌های مختلف، در حمایت از اسلام شاهد هستیم.این مساعی بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران نیز با ثمرات بیشتری ادامه پیدا کرد. به طوری که با طرح و برنامه‌ریزی درسی طلاب و دعوت از اساتید بزرگوار حوزه علمیه قم و فراهم آوردن امکانات، جوّ علمی حوزه قزوین، پررونقتر از گذشته گردید و تعداد طلاب فاضل افزایش یافت. لذا ضرورت احداث ابنیه جدید آموزشی مطرح گردید. در این جهت مدارسی با تلاش علما و همّت اهالی خیّر تجدیدبنا و احداث گردید که عبارتند از: 1) مدرسه علمیه مولاوردیخان؛ 2) مدرسه علمیه امام صادق 7؛ 3) مدرسه علمیه کوثر (خواهران). ضمنا نگهداری و تعمیر مدارس قدیمی شهر نیز خود هزینه و نیروی زیادی می‌‌طلبد.

وضعیت مدارس علمیه قزوین در گذشته

قابل ذکر است که حوزه علمیه قزوین در طول زمان دستخوش تحولات گوناگونی بوده است. تا جایی که بعضی از مدارس این حوزه در زمان رژیم ستم‌شاهی، با زیر پا گذاشتن شرایط وقف و وقفنامه و در جهت اهداف ضد اسلامی آن رژیم مبنی برتضعیف حوزه‌های علمیه، به تصرف اداره فرهنگ آن زمان درآمده بود. از باب نمونه مدرسه التفاتیه به مدرسه ابتدایی تبدیل شده بود و اقدامات علما و طلاب شهر در آن زمان از طریق اداره فرهنگ و یا اوقاف در خصوص تخلیه مدرسه و تبدیل آن به محل سکونت و تحصیل طلاب علوم دینی به ثمر نمی‌رسد. لذا بعد از یأس از اقدامات رسمی اداری و مکاتبات، طلاب و فضلا تصمیم بر اقدام عملی برای رهایی مدرسه از دست رژیم می‌گیرند، به طوری که همزمان با ورود یکی از علمای بزرگ نجف به شهر قزوین، که از موقعیت مردمی و دولتی بالایی برخوردار بود، چنین برنامه‌ریزی شد که موکب آن عالم بزرگوار در حالی که از سوی انبوه مردم همراهی می‌شود، طوری هدایت گردد که به طور رسمی به همراه جمعیت وارد مدرسه شود، که بحمداللّه‌ این طرح به نتیجه رسید و بعد از آن هر چند برای مدتی، نیمی از حجرات مدرسه در اختیار دانش‌آموزان قرار داشت و نیمی‌دیگر محل سکونت طلاب شده بود، بالآخره این مدرسه نیز احیا گردید.

مدرسه علمیه شیخ الاسلام نیز که از مدارس بنام و بزرگ حوزه قزوین محسوب می‌گردد، در زمان رژیم گذشته آن چنان متروک شده بود که رژیم تصمیم به تبدیل آن به یک دبیرستان دخترانه گرفته بود. در اینجا نیز با تدبیر علمای شهر همچون حجة‌الاسلام والمسلمین باریک‌بین، حجة‌الاسلام والمسلمین موسوی شالی و همراهی و همیاری متدینان شهر، رژیم از تصمیم خود منصرف شد. این مدرسه هم اکنون از مدارس تحت برنامه و فعال حوزه قزوین است.

نظام آموزشی و کیفیت تعلیم و تعلّم در این حوزه هماهنگ با حوزه قم است و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همزمان با برنامه‌ریزی و احیای حوزه علمیه قزوین، برای هرچه بهتر پیش رفتن امور علمی و تحصیلی حوزه، اقدام به تشکیل شورایی تحت عنوان «شورای مدیریت حوزه علمیه قزوین» متشکل از اساتید سطح اوّل حوزه و مدیران مدارس، تحت اشراف امام جمعه قزوین گردید. این شورا از طریق برپایی جلسات منظم هفتگی، به تدبیر امور حوزه و طلاب می‌‌پردازد.

مدارس علمیه قزوین

1) مدرسه امام صادق 7 که در سابق به نام «پنجه علی» مشهور بوده است و احتمالاً در زمان صفویه بنا شده است. ولی آثار آن بکلّی از میان رفته و تبدیل به مدرسه‌ای دولتی و فروشگاهی برای فرهنگیان شده بود. این مدرسه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در طرح جامع و زیبایی در چهار طبقه توسط امام جمعه محترم و همت متدینان و اهل‌خیر و... در سال 1366 تجدید بنا گردید. این مدرسه دارای 49 حجره، 4 مَدْرس با بیش از 51 نفر طلبه ساکن، کتابخانه بزرگ با بیش از 18000 جلد کتاب و امکانات رفاهی جهت تغذیه طلاب است. بیشتر طلابی که مقطع مقدمات را گذرانده‌اند در این مدرسه سکونت داشته و یا تحصیل می‌کنند. همچنین درسهای عمومی چون تفسیر، نهج البلاغه، فلسفه و... در این مدرسه برقرار است.

2) مدرسه مسعودیّه مشهور به «شیخ الاسلام» که توسط یکی از امرای ترکمانیّه قزوین به نام آغاسی بنا گردیده است. بعضی از طلاب قزوین بعد از گذراندن مقدمات در این مدرسه ساکن شده و ادامه تحصیل می‌دهند.

3) مدرسه مولا وردیخان، که بنای آن در سال 1177 ق پایان یافته است. این مدرسه در سال 1366 ش توسط هیأت امنای منتخب امام جمعه محترم در سه طبقه با 45 حجره، 3 مَدْرس تجدید بنا گردید.

طلاب مبتدی حوزه علمیه قزوین تا اتمام دروس ادبیات و مقدمات در این مدرسه سکونت داشته و مشغول به تحصیل می‌باشند.

4) مدرسه پیغمبریّه، که در عصر صفویه (1054 ق) بنا شده است. تحت برنامه درسی نیست و فقط عده کمی از طلاب قدیمی در آن ساکنند یا آمد و شد دارند.

5) مدرسه سردار یا سردارین که، در عهد قاجاریه توسط دو برادر به نام حسن‌خان و حسین‌خان سردارین در تاریخ 1231 ق بنا گردیده است. با توجه به قدمت بنای مدرسه، با تعمیر و آماده‌سازی هم‌اکنون این مدرسه به صورت خوابگاه طلاب معیل درآمده است و تا حدودی مشکل کمبود مسکن طلاب از این طریق مرتفع شده است.

6) مدرسه صالحیه که در 1262 ق توسط آیت‌الله‌ حاج ملا صالح برغانی در سه طبقه به شکل زیبایی احداث شده است. هم‌اکنون فقط دو طبقه از آن قابل استفاده است و عده‌ای از طلاب به صورت خوابگاه از آن استفاده می‌کنند.

7) مدرسه التفاتیّه، در عصر شاهان مغول به دستیاری یکی از امرا به نام خواجه‌التفات بنا گردیده است. این مدرسه تحت برنامه حوزه قرار ندارد، اگرچه محل رفت وآمد طلاب و روحانیان شهر بوده و درسهای انفرادی و پراکنده در آن برقرار است.

8) مدرسه جدید، نام مدرسه ابراهیمیّه بوده که بعدها به نام مدرسه جدید معروف شده است. این مدرسه هم‌اکنون به عنوان یک مکان فرهنگی مورد استفاده است. قابل ذکر است که بیشتر این مدارس در کنار خود از کتابخانه ارزشمندِ متناسب با آن مدرسه برخوردارند.

9) مدرسه علمیه کوثر خواهران، که قبلاً توسط یکی از علما به نام شعبان کردی احداث گردیده و بعدها به عنوان مدرسه ابتدایی مورد استفاده قرار گرفته بود که به همت امام جمعه محترم قزوین در سال 1369 در سه طبقه همراه با دو دستگاه منزل مسکونی جهت اساتید و طلاب تجدید بنا گردیده است که دارای هفت حجره و شش مَدْرس بزرگ و یک مسجد دو طبقه است.

 

 

نشریه‌ی پیام حوزه، شماره‌ی 5

هم‌رسانی

---

مطالب مرتبط