خیزش عمومی علیه موجودیت رژیم صهیونیستی
نگاهی به مواجهه‌ی آیت‌الله کاشانی و بروجردی با تأسیس اسرائیل
30 نوامبر 1947 مجمع عمومی سازمان ملل طی قطعنامه 181 رأی به تقسیم فلسطین به دو کشور داد. 14 ماه مه سال 1948 میلادی، دوران قیمومیت بریتانیا بر فلسطین به پایان رسید؛ در همان روز شورای ملی یهود در تل‌آویو تشکیل شد و موجودیت رژیم صهیونیستی را اعلام کرد. 5 تا 11 دقیقه بعد، دولت ایالات متحده آمریکا به ریاست هری ترومن، اسرائیل را به صورت "دو فاکتو” به رسمیت شناخت. به دنبال آناتحاد جماهیر شوروی؛ در فاصله تنها پنج روز، به همراه هفت کشور دیگر، از جمله گواتمالا، بلاروس، اوکراین، لهستان، چکسلاواکی، اروگوئه و یوگسلاوی به صورت دو فاکتو رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناختند. اما سوی دیگر و در بین مسلمانان خیزش عظیمی علیه موجودیت این رژیم اشغال‌گر به پا خواست.
موضع آیت‌الله کاشانی در مواجهه با تاسیس رژیم صهیونیستی
متعاقب تقسیم فلسطین، آیت الله کاشانی که اخیراً از تبعیدگاه خود به تهران مراجعت کرده بود با صدور اعلامیه‌ای خطاب به تمام مسلمین جهان در تاریخ 11 دی ماه 1326 ضمن اعتراض به اینکه «معلوم نیست وطن بودن فلسطین برای مهاجرین یهودی آلمانی و روسی و امریکایی و غیره مطابق کدام منطق و قانون است که رأی به تقسیم آنها می‌دهند؟» تشکیل رژیم اشغال‌گر قدس را در آینده «کانون مفاسد بزرگ برای مسلمین خاورمیانه و بلکه تمام دنیا» دانست و اعلام داشت «بر تمام مسلمین عالم است از هر طریقی که می‌شود از این ظلم فاحش جلوگیری نموده و رفع این مزاحمت را از مسلمین فلسطین بنمایند.»
آیت‌الله کاشانی به این اعلامیه اکتفا نکردو مردم را به تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی دعوت کرد. متعاقب این اعلام دعوت در روز یکشنبه۲۰دی ماه۱۳۲۶، بیش از 30 هزار نفر از مردم تهران، در مسجد امام خمینی فعلی برای حمایت از مردم فلسطین و تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی اجتماع کردند.
همچنین به دنبال اعلام موجودیت رژیم اشغال‌گر قدس، آیت‌الله کاشانی 30 اردیبهشت 1327 دوباره مردم ایران را به تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی فرا خواند.
این میتینگ باشکوه بسیار زیاد برگزار شد و جمعیت انبوهی در آن شرکت کردند، آیت‌الله کاشانی در این اجتماع ضمن ایراد سخنرانی تاریخی علیه رژیم صهیونیستی، مسلمانان به رفع اختلافات و دعوت به وحدت کلمه دعوت می‌کند و خطاب به مسلمانان ایران اظهار داشت: «باید بکوشند در این هنگام که سخت‌ترین مصائب بر برادران مسلمان شما رخ داده از آنها حمایت نمایند و به کمک آنها قیام کنند.» همچنین وی از مسلمانان جهان می‌خواهد: «هر یک به نوبه خود از کمک مالی و جانی به مردم بی‌پناه فلسطین از همدردی دریغ ننموده» و در این راه فداکاری نمایند. آیت‌الله کاشانی سپس در این اجتماع پرشور بار دیگر تأکید دارند: «تمام ممالک اسلامی دنیا وطن ماست و ما نیز با تمام قوا، جاناً و مالاً نسبت به سهم خود باید از آنها حمایت کنیم.»
پس از خاتمه سخنرانی آیت الله کاشانی قطعنامه‌ای در شش ماده صادر گردید که مورد تأیید عموم قرار گرفت.
علاوه بر این وی در نامه‌ای به سازمان ملل با اشاره به اینکه «میلیون‌ها مردم مسلمان جهان چشم به راه تصمیمات سازمانند» پرده از جنایات رژیم صهیونیستی و کشورهای حامی آن برداشت. و از سازمان خواست «از این تعدیات جلوگیری نمایند و اجازه ندهند اسلحه و پول بعضی از اعضای آن سازمان به نفع اقلیت کوچکی و به ضرر ساکنین یک قسمت از خاک شرق به کار برده شود.»
دفاع آیت‌الله کاشانی از مسلمانان فلسطین در آن تاریخ گسترش بسیاری در خارج از ایران و در بین مسلمانان کشورهای مختلف داشت.
واکنش شهید نواب صفوی
گروه فدائیان اسلام به رهبری نواب صفوی همگام با آیت‌الله کاشانی، مردم را علیه موجودیت رژیم صهیونیستی به مبارزه فراخواندند. شهید نواب صفوی در جلسه بزرگی که در رابطه با مسئله فلسطین در تاریخ بیست و یک دی ماه 1326 برپا شده بود، شرکت کرد و سخنرانی کوبنده‌ای ایراد نمود. در جلسه دیگری که به همین مناسبت در تاریخ سی و یک اردیبهشت 1327 در همان مسجد تشکیل گردید تحت تأثیر نطق آتشین نواب صفوی حدود پنج‌هزار نفر جوان مسلمان داوطلب شدند تا به فلسطین اعزام شده و برای دفع حملات صهیونیسم در آنجا نبرد کنند.
شهید نواب صفوی در اعلامیه‌ای با اشاره به اینکه «خون‌های پاک فدائیان رشید اسلام در حمایت از برادران مسلمان فلسطین می‌جوشد». اعلام می‌دارد: «پنج هزار نفر از فدائیان رشید اسلام عازم کمک به برادران فلسطینی هستند و با کمال شتاب از دولت ایران اجازه حرکت سریع به سوی فلسطین را می‌خواهند و منتظر پاسخ سریع دولت می‌باشند.» [1]
در نتیجه اقدامات و سخنرانی‌های شهید نواب صفوی در حمایت از مردم فلسطین روز یکشنبه دوم خرداد1327این جوانان پرشور در منزل آیت الله کاشانی اجتماع کردند و با کمال بی تابی آماده حرکت به فلسطین بودند ولی دولت از این اقدام جلوگیری کرد.
بیانیه آیت‌الله بروجردی
آیت‌الله بروجردی از دیگر شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار جهان اسلام، طی بیانیه‌ای (به زبان عربی) از مسلمانان ایران و سایر ممالک اسلامی دعوت کرد تا مجتمع شوند و در حق یهودیان صهیونیست نفرین و برای پیروزی برادران مسلمان درگیر در جنگ دعا نمایند. در آغاز آین بیانیه آیت‌الله بروجردی «از آنچه برادران مسلمان ما در این زمان، در پاکستان از مشرکان، و در فلسطین از یهود می‌بینند» به خداوند متعال شکایت می‌کند و با اشاره به آیه قرآنی « لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکوا ۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ ۚ ذَٰلِک بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا یسْتَکبِرُونَ»[2]. صدق گفتار خداوند درباره شدت عداوت یهود نسبت به مسلمانان را یادآور می‌شود و اعلام می‌دارد یهود می‌خواهد:
«انتقام آن همه نیکی‌ها را که در آن مدت طولانی از مسلمانان دیده‌اند، از آنها بگیرند. مردان شایسته را تحت تعقیب و ارعاب قرار داده و به قتل می‌رسانند، اطفال آنها را کشته، و اعراض آنها را مورد هتک قرار داده و معابد و خانه‌هایشان را تخریب نموده، و از هیچ شرارت و جنایتی نسبت به آنها ابا ندارند، و از هیچ‌گونه تجاوز و تعدی دست بردار نیستند.»
وی در ادامه با دعا برای از بین بردن یهود می‌فرماید: «از خداوند متعال مسئلت داریم که مسلمانان را پیروز گرداند و از جانب خود آنها را یاری کند، و این قوم که حقوق مسلمانان را رعایت نمی‌کنند، مخذول نماید، و آن متعدیان را خوار و ذلیل گرداند، و به صورت خوارترین ملت‌ها قرار دهد.» علاوه بر این از مسلمان ایران و جهان نیر می‌خواهد: «خواری و ذلت یهود را از خداوند بخواهند، و برای برادران مسلمان خود یاری و پیروزی بر آنها را مسئلت دارند.»[3]
واکنش آیت‌الله بهبهانی
آیت‌الله سید محمد بهبهانی از علمای وقت تهران نیز در نامه‌ای خطاب به پاپ رهبر کاتولیک‌های جهان در تاریخ 1 خرداد 1327 نسبت به مسئله فلسطین واکنش نشان داد.
وی در این نامه با اشاره به ینکه «خبرهای اسف‌انگیز فلسطین در محافل روحانی و ملی کشور ایران تاثیرات عمیقی کرده و نظر مراکز حساس و روحانیت را بخود جلب نموده است». فتنه‌انگیزی و ماجراجوئی جمعیت لجوج و حریص یهود را باعث روسیاهی تاریخ بشریت می‌داند و می‌افزاید: «بحکم قضاوت تاریخ باید این جمعیت را دشمن نوع بشر دانست.»
وی در این نامه «پشتیبانی پاره‌ای ملل مسیحی از آنها و برسمیت شناختن دولت پوشالی اسرائیلی» را مایه تعجب و تحیر بسیار دانست و اعلام می‌کند: «چه شده است که محافل روحانی مسیحیت بجای آنکه دولت‌هایی را که با دشمنان مسیح دست دوستی داده و با آغوش باز آنها را پذیرفته‌اند بخطای خود آگاه کند و ملل دین‌دار عیسوی را از خواب غفلت بیدار کند، بسکوت فرورفته و وظیفه روحانی خود را انجام نمی‌دهد؟»
آیت‌الله بهبهانی در این نامه «از طرف عموم ملت اسلام مخصوصاً پیران و روحانیون مذهب مقدس شیعه ایران تنفر خود را از جمعیت متعدی یهود و کسانی‌که با آنها همراهی می‌نمایند به تمام ممالک عالم و مخصوصا بمقامات بزرگ روحانیت ملت مسیح اعلام» می‌دارد.[4]
علاوه بر این در همین ایام در پیامی که خطاب به مجلس شورای ملی از وی در مجلس قرائت شد، آمده است: «... چون مقام مقدس مجلس شورای ملی، مرکز رسمی ملت ایران است. لازم می‌آید این اظهار تنفر [نسبت به اقدامات صهیونیست‌ها علیه مسلمانان در سرزمین فلسطین] و همدردی ملت ایران را به نام عموم ملت ایران، خاصه مقام روحانیت، اعلام و اعلان فرمایند.»
همچنین روز هفتم خرداد 1327 با حضور آیت‌اللّه سید محمد بـهبهانی و عـده‌ای دیگر از علما و مجتهدین و نمایندگان مجلس شورای ملی و مدیران جراید دینی و ملی و تجار و کسبه، مراسم باشکوهی تشکیل شد. در این مراسم، ابتدا دو هزار نفر از داوطلبان اعزام به فلسطین اقدام به تظاهراتی بـاشکوه کـردند. نمایندگان سـیاسی کشورهای عربستان، عراق، لبنان، پاکستان و مصر به شدت تحت تأثیر این مراسم قرار گرفتند. همچنین بیش از شـش هزار نفر از مردم تهران به عنوان داوطلب جنگ اعلام آمادگی کردند.[5]
روحانیت قم نیز اعلام کردند «اگر یهودیان در فلسطین دست از جنگ علیه اعراب بر ندارند خرید و فروش اجناس آنها را تحریم» می‌کنند و به عموم مسلمین توصیه کردند که از خرید هر نوع جنس از یهودی‌ها و فروش کالاهای خود به آنها خود داری کنند[6].
پی‌نوشت‌ها:
1- رهبری به نام نواب، مهدی قیصری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، 1384، ص 75
2- مسلماً یهودیان و کسانی را که شرک ورزیده‌اند، دشمن‌ترین مردم نسبت به مؤمنان خواهی یافت؛ و قطعاً کسانی را که گفتند: «ما نصرانی هستیم»، نزدیکترین مردم در دوستی با مؤمنان خواهی یافت، زیرا برخی از آنان دانشمندان و رهبانانی‌اند که تکبّر نمی‌ورزند.مائده 82
3- شکوه شیعه، محمدرضا تمری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، 1387، ص 133
4- اسناد مهاجرت یهودیان ایران به فلسطین (1330 ـ 1300 ش) ، به کوشش مرضیه یزدانی، تهران، سازمان اسناد ملی ایران، 1374، صص 104-105
5- ر.ک اتخادیه مسلمین، حمید کرمی‌پور، فلصنامه مطالعات تاریخی، 1383، شماره، ص 108
6- اسناد مهاجرت یهودیان ایران به فلسطین، پیشین، ص 103
سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی
سید حسین بروجردی سید محمد بهبهانی سید ابوالقاسم کاشانی
هم‌رسانی
مطالب مرتبط
جدیدترین مطالب
15 دی‌ماه در گذر تاریخ
پربازدیدها
پرونده ویژه
فراخوان همایش
شبکه‌های اجتماعی
نظر شما