گزارشی از بیعت حوزه علمیه مشهد و حاج شیخ مجتبی قزوینی با امام پس وقایع 15 خرداد

پس از بازداشت و حصر امام خمینی(س) در جریان مبارزه علیه کاپیتولاسیون و لایحه انجمن های ایالتی یکی از مهم ترین منتقدان فکری امام خمینی که پس از آزادی ایشان به همراه شماری از مردم و روحانیون مشهد به قم آمد، مرحوم آیت الله شیخ مجتبی قزوینی است که از علمای وارسته مشهد و از چهره های برجسته مکتب تفکیک شمرده می شد. حضور ایشان در خانه امام در قم موجب حیرت بسیاری شد که از اختلافات عمیق امام به عنوان استاد برجسته فلسفه حوزه علمیه قم با تفکیکی ها خبر داشتند. اما این دیدار نشان داد در راه مبارزه علیه طاغوت و دفاع از مظلوم اختلافات رایج علمی بین بزرگان مانعی ایجاد نمی کند.

بعد از اینکه امام آزاد شدند و به قم رفتند گروه هایی از بزرگان و علما و بازاریان از سراسر کشور من جمله از مشهد مقدس برای زیارت امام به قم مشرف شدند.مرحوم آیت‌الله میرزا احمد مدرس یزدی که از مدرسین مشهد مقدس بود از طرف مرحوم آیت‌الله العظمی میلانی به نمایندگی از ایشان به قم مشرف شد و خدمت امام رسید. در معیت ایشان حجت ‏الاسلام آقای طبسی هم بودند و ایشان وقتی به قم می‏ آیند و خدمت امام می‏رسند آنجا یک سخنرانی بسیار تندی می‏کنند. در مراجعت در ایستگاه قطار آقای طبسی را دستگیر و بازداشت کردند ولی مرحوم آقای مدرس مراجعت کرد. بدنبال آن بازاری های مشهد خدمت مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی آمدند و گفتند که: ما می‏ خواهیم قم برویم و خدمت امام برسیم و دلمان می‏خواهد که در خدمت شما باشیم. ایشان هم موافقت کردند. در حدود 40 نفر از انقلابیون مشهد، آنهایی که افراد فعالی بودند بلیط قطار گرفتند من هم در خدمتشان بودم ابتدا تهران آمدیم و حدود یک هفته در تهران بودیم و بعد از یک هفته عازم قم شدیم و خدمت امام مشرف شدیم.

حاج شیخ هم پیرمرد بود و هم مریض احوال، مجبور بودیم ایشان را تا منزل امام با ماشین ببریم. وارد منزل امام که شدیم آنجا مجلس خیلی جالبی شد برای اینکه بهترین مداحان مشهد مقدس آمده بودند و از آن جمله، من لازم است یاد کنم از مرحوم حاجی غنیان و همچنین آقای اکبرزاده که الآن حیات دارد. در اتاق امام که نشسته بودیم، از آن اتاق یک پنجره‏ای به حیاط باز می‏شد؛ امام جوری نشسته بودند که هم از حیاط و هم از سالن و هم اتاق دیده بشوند؛ یک طرف پنجره امام نشسته بودند و یک طرف پنجره هم مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی که عکسشان در این حالتی که روبروی هم نشسته بودند هست؛ یک عکس خیلی جالبی عکاس گرفته است که مرحوم حاج شیخ مشغول صحبت با امام می‏باشد. آنجا مرحوم حاجی غنیان بلند شد و اشعار بسیار تند و انقلابی خواند و بعد هم گفت من دنباله صحبت را به برادر ارجمندم مداح اهل بیت آقای اکبرزاده واگذار می‏کنم. حاج آقا اکبرزاده هم بلند شد و اشعار انقلابی که خودش جمع کرده بود درباره امام حسین(ع) خواند، بطوریکه واقعاً آن مجلس را گرم کرد. مداحی این دو تا که تمام شد امام رو کردند به آقایانی که آنجا بودند، مثل آیت‌الله خزعلی، آقای شیخ علی ‏اصغر مروارید و فرمودند که شما از آقایان تشکر کنید. آیت‌الله خزعلی بلند شدند و صحبت کردند، سخن بسیار ادبی و جالبی کردند. فرمودند که عده ‏ای از مشهد بر باد و آتش نشستند و به قم مشرف شدند و قم ما را هم آتش زدند. بعد توصیف مجلس و اوصاف امام و زندان ایشان را بیان کردند. بعد از آیت‌الله خزعلی امام به آقای مروارید رو کردند و گفتند: شما از مردم تشکر کنید. ایشان هم بلند شد و تشکر کرد و این مجلس اینجا ختم شد. این طور ملاقات 10 تا 15 روز بعد از آزادی امام بود، بعد از آن مجلس امام مردم را بدرقه کردند ما هم خداحافظی کردیم و به مشهد مراجعت نمودیم. آیت‌الله حاج شیخ مجتبی قزوینی فرمودند من در منزل آیت‌الله خزعلی می‏مانم. همراهان ایشان گفتند آقا شما منزل آیت‌الله گلپایگانی، شریعتمداری، مرعشی نجفی، منزل بقیه آیات نمی‏خواهید بروید؟ ایشان فرمود که من آمده‏ ام زیارت حضرت معصومه(س) و دیدار حاج آقا روح ‏الله و این کار را هم انجام دادم، اگر آقایان از من دیدن کردند که برای من، بازدید از ایشان وظیفه می‏شود اما اگر دیدن نکردند من وظیفه‏ ای ندارم که از آقایان دیدن کنم. حاج آقای غنیان گفت آقا به ما اجازه می‏دهید که ما دیدن آقایان برویم؟ گفت شما بروید. آقایان برای دیدن سایر مراجع رفتند اما از بعضی از ملاقات ها خیلی ناراحت بودند، از بعضی‏ ها هم کم و بیش راضی بودند.بعدازظهر که شد خراسانیها پشیمان شده بودند که چرا آنجا رفته‌اند. تا اینکه در یک بعدازظهری آقایان علمای آن روز قم از مراجع و غیر مراجع و مدرسین به دیدن مرحوم حاج شیخ در منزل آیت‌الله خزعلی آمدند. اول کسی که آمده آیت‏ الله العظمی سید شهاب الدین محمدحسین مرعشی نجفی  بود، همینطور آیت ‏الله سید کاظم شریعتمداری آمد، البته آیت‏ الله سید محمدرضا گلپایگانی  مریض بود، و نیامد، بقیه مدرسین آمدند و آنجا من یادم هست که آیت‏ الله ناصر مکارم شیرازی  و آیت‏ الله محمدمهدی ربانی املشی و بعضی دیگر از آقایان، سخنرانی کردند.

در همین روزها امام نیز از حاج شیخ بازدید کرد. از ایشان دم در، موقع ورودشان یک عکسی گرفتند که عکس بسیار جالبی بود. وقتی امام می‌خواست از پله ها بیاید پایین مثل شیری بود که می‏ خواهد وارد بشود. این مجلس خیلی جالبی بود، این دیدارها باعث شد که مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی هم از مراجع و علما بازدید کند. یک جلسه خصوصی محرمانه با خود امام، برگزار کردند. یکروز قبل از ظهری بود که ما با آقازاده ایشان در خدمتشان بودیم منزل رفتیم منتهی داخل اتاق نرفتیم، آنجا فقط مرحوم حاج شیخ و امام، دونفری بودند. این دیدار حدود یک ساعت طول کشید. بعد از یک ساعت ملاقات که بیرون آمد، پسر ایشان سۆال کرد که چگونه یافتید آقا را؟ مرحوم حاج شیخ فرمود: سید کامل است. ایشان سۆال کرد حتی از آن جهات؟ منظورش از آن جهات یعنی اطلاع از علوم غریبه‏ ای بود که مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی داشت. یک سلسله مطالبی را مرحوم حاج شیخ بلد بود که کمتر کسی از آنها اطلاع داشت. ایشان گفت حتی از آن جهات هم کامل است.

منبع: خاطرات مرحوم اسماعیل فردوسی پور، صفحه63-70

هم‌رسانی

---

مطالب مرتبط