19 خردادماه در گذر تاریخ

23 خرداد 1401

19 خرداد 1302 آیت‌‌الله سیدحسن مدرس طرح استیضاح دولت مستوفی‌الممالک را به علت ناتوانی و ضعف او در مقابل وزیر جنگ، یعنی رضاخان، در مجلس مطرح کرد. (روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، نشر گفتار، ص 125) 19 خرداد 1315 رژیم رضاخان برای کنترل وعاظ و زیر نظر گرفتن خطابه‌های آنان، مؤسسه وعظ و خطابه را تأسیس و روحانیان واعظ را موظف به تحصیل در این مؤسسه کرد. (سقوط، ج 1، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ص 873) 19 خرداد 1318 امام خمینی، نگارش کتاب «سرالصلاه» را که شامل یک مقدمه، دو مقاله و یک خاتمه بود، به پایان رساند. (الف لام خمینی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ص 106) 19 خرداد 1337 آیت‌الله سیدیونس اردبیلی، از علمای مبارز عصر رضاشاه و دانش‌آموخته حوزه علمیه نجف که مدتی نیز سرپرستی این حوزه را به دستور آیت‌الله محمدتقی شیرازی بر عهده داشت، دار فانی را وداع گفت. (علمای مجاهد، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص 42) 19 خرداد 1342 آیت‌الله مرعشی نجفی با انتشار اعلامیه‌ای از جمله چنین گفت: هدف علما و روحانیون حوزه‌های علمیه در مخالفت با برنامه‌های دولت، چیزی جز جلوگیری از اقدامات خلاف اسلام نیست و آیت‌الله خمینی هم در همین راستا تلاش می‌کند. در این اعلامیه، روز 21 خرداد، عزای عمومی اعلام شده بود. (روزشمار 15 خرداد، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، ص 167) 19 خرداد 1342 اسدالله علم، نخست‌وزیر، در یک نطق رادیویی، ضمن اشاره به قیام 15 خرداد 1342، گفت: جاسوس‌ها از بیرون مرزها به دست مخالفان داخلی، پول می‌رسانند. ... سران معترضان با اشرار فارس مرتبط بودند. (الف لام خمینی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ص 327) 19 خرداد 1342 علما و فضلای حوزه علمیه نجف، با مراجعه به بیت مراجع تقلید، موفق به گردآوردن آنها در یک جلسه مشترک با هدف مذاکره جهت آزادی امام خمینی شدند. (روزشمار 15 خرداد، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، ص 170) 19 خرداد 1345 امام خمینی در نامه‌ای به حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا سعیدی نوشتند: اگر انسان به وظیفه الهی، موفق شود، نتیجه، حاصل است. چه به نتیجه منظوره برسد یا نه. (صحیفه امام خمینی، ج 2، ص 86)

آیت‌الله سیدمحمدرضا سعیدی خراسانی

19 خرداد 1346 حوزه علمیه قم با انتشار بیانیه‌ای، تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه کشورهای عربی را محکوم کرد؛ همچنین آیت‌الله مرعشی نجفی برای مبارزه با اسرائیل و کمک به فلسطین، شماره حسابی را افتتاح و اعلام نمود که از سوی ساواک بسته شد. (روزشمار انقلاب اسلامی در قم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص 94) 19 خرداد 1346 به دنبال وقوع جنگ در فلسطین، امام خمینی با انتشار اعلامیه‌ای، فروش نفت و هرگونه رابطه با اسرائیل را تحریم کردند. (روزشمار انقلاب اسلامی در قم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص 94) 19 خرداد 1348 دولت عراق با نسبت دادن جاسوسی به فرزند آیت‌الله حکیم، وی را دستگیر کرد و بدین وسیله، آیت‌الله حکیم را مجبور به بازگشت به نجف نمود. (دوران مبارزه، ج 2، دفتر نشر معارف انقلاب، ص 1575) 19 خرداد 1348 سیدمصطفی خمینی، به جرم عیادت از آیت‌الله حکیم، دستگیر و به کاخ حسن‌البکر برده شد. (دوران مبارزه، ج 2، دفتر نشر معارف انقلاب، ص 1575) 19 خرداد 1354 بازجویی از دستگیرشدگان حادثه فیضیه آغاز شد و کسانی که مطابق میل بازجویان جواب نمی‌دادند، روانه شکنجه‌گاه می‌شدند. شکنجه‌ها شامل آویزان کردن، سوزاندن پا، شلاق، شوک الکتریکی و کشیدن ناخن‌ها می‌شد. (فصلنامه مطالعات تاریخی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ش 6 (بهار 1384)، ص 168) 19 خرداد 1354 چهار نفر از مدرسان حوزه علمیه مشهد در اعتراض به جنایات مأموران رژیم پهلوی در مدرسه فیضیه قم، کلاس‌های درس حوزه را تعطیل کردند. این چهار نفر عبارت بودند از: آقایان سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، میرزا جوادآقا تهرانی، میرزا‌علی فلسفی و حسینعلی مروارید. (نهضت امام خمینی، ج 4، بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی، ص 513) 19 خرداد 1358 حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی در چهلمین روز شهادت استاد مطهری و در سالگرد شهادت حجت‌الاسلام سعیدی، طی سخنانی در مدرسه فیضیه و با حضور امام خمینی، از جمله، اظهار کرد: مصدق زمانی سقوط کرد که دوستان نادان وی، تز اسلام منهای روحانیت را مطرح کردند، آیت‌الله کاشانی را کنار زدند و با این رخداد، مسجدها، محراب‌ها و همه کسانی که به نام خدا فریاد می‌زدند، از دور و بر مصدق کنار رفتند. (روزنامه اطلاعات، ش 15875، 20 خرداد 1358، ص 12) 19 خرداد 1397 حجت‌الاسلام دکتر احمد احمدی، دانش‌آموخته حوزه علمیه قم، رئیس سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، عضو گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، به علت عارضه قلبی، دار فانی را وداع گفت. (خبرگزاری ایسنا)