13 خردادماه در گذر تاریخ

23 خرداد 1401

13 خرداد 1303 آیت‌الله مهدی خالصی‌زاده، دانش‌آموخته حوزه‌های علوم دینی کاظمین، سامرا و نجف، طی سخنانی در مسجد شاه تهران، مردم را به مخالفت همگانی با رضاخان دعوت کرد و او را نامسلمان و رشوه‌خوار نامید. (روزشمار تاریخ معاصر ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ص 114) 13 خرداد 1342 به مناسبت عاشورای حسینی در قم تظاهراتی باشکوه برگزار شد که در آن امام خمینی علیه شاه نطق آتشینی ایراد کردند. (یاران صادق آفتاب، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص 57) 13 خرداد 1342 بامداد امروز، یگان ویژه‌ای مرکب از صدها سرباز به فرماندهی سرلشکر محسن مبصر به دستور نعمت‌الله نصیری، رئیس شهربانی کل کشور، برای جلوگیری از آشوب و تنش پس از سخنرانی امام خمینی در مدرسه فیضیه، رهسپار قم شد. (روزشمار 15 خرداد، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، ص 237) 13 خرداد 1342 هم‌زمان با عاشورای حسینی، منزل امام خمینی در قم، شاهد برپایی مجلس سوگواری بود. ساواک تعداد شرکت‌کنندگان در این مجلس را هزاران نفر ذکر کرد. سخنرانان این مجلس، بیانات شدیدالحنی علیه رژیم پهلوی ایراد کردند. با توجه به استقرار گسترده مأموران امنیتی در اطراف مدرسه فیضیه قم، عده‌ای از علما از امام خمینی خواستند به خاطر حفظ جان خویش، امروز به فیضیه نروند، اما امام با قاطعیت بر انجام سخنرانی در فیضیه تأکید کردند. (روزشمار 15 خرداد، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، صص 235-237) 13 خرداد 1342 امام خمینی در سخنرانی مهمی ضمن افشای روابط پنهانی شاه با اسرائیل، فرمودند: «ای جناب شاه، من به تو نصیحت می‌کنم، دست بردار از این کارها. آقا اغفال می‌کنند تو را. من میل ندارم که یک روز اگر بخواهند تو بروی، همه، شکر کنند... اگر دیکته می‌دهند دستت و می‌گویند بخوان، در اطرافش فکر کن. ... نصیحت مرا بشنو... روابط مابین شاه و اسرائیل چیست که سازمان امنیت می‌گوید از اسرائیل حرف نزنید... مگر شاه، اسرائیلی است». (صحیفه امام خمینی، ج 1، ص 243)

امام خمینی در حال ایراد نطق تاریخی خویش در مدرسه فیضیه قم (عاشورای 1342)

13 خرداد 1342 عوامل رژیم پهلوی امام خمینی را بازداشت کردند. (پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه) 13 خرداد 1344 در پی همکاری آیت‌الله شریعتمداری با رژیم پهلوی، تحصن در بیوت مراجع شکسته شد. (روزشمار انقلاب اسلامی در قم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص 84) 13 خرداد 1360 امام خمینی در جمع اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم فرمودند: من یک روز طلبگی در قم را به وضع کنونی خودم ترجیح می‌دهم و هروقت که امکان‌پذیر باشد به قم خواهم آمد... حوزه علمیه قم، باید به تحصیلات علوم اسلامی بالاخص فقه و فقاهت، عنایت کامل مبذول دارد و روش هزارساله فقهای شیعه را همچنان ادامه دهد. (صحیفه امام خمینی، ج 14، ص 402)