یادداشت-یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم

یادداشت

حوزه علمیه پساانقلاب و امام خمینی

امام در پاسخ به کسانی که بودجه بیشتری برای حوزه می خواستند نوشت: آقایان بدانند هر چه پول و ساختمان در حوزه زیاد گردد درس و معنویت کم می ‏شود

امام موسی صدر، از تحصیل در حوزه قم تا تاسیس نخستین نهاد سیاسی شیعی در لبنان و کمک به مبارزان علیه طاغوت

یرخی از مبارزین به واسطه ارتباط نزديكي که با امام موسی صدر داشتند؛ به قصد انتقال وجوه شرعيه‌اي كه مؤمنين مي‌خواستند به امام بدهند، آن وجوه را جمع مي‌كردند و از طريق امام موسي صدر براي امام به نجف مي‌فرستادند.

چه کسی پایه گذار سنت سفرهای تبلیغی طلاب در محرم بود؟

شیخ عبدالکریم در خصوص تبلیغ و منبر رفتن از اصل کار حمایت می‌کردند، اما دیگر راضی نبودند هرکس با هر قدر معلومات و هر شرایطی منبر برود. ایشان تا به افراد اطمینان پیدا نمی‌کردند، اجازه منبر رفتن را نمی‌دادند و به این جهت افراد را امتحان می‌کردند.

بازخوانی تحلیل شهید بهشتی از وقایع خرداد 42: در ۱۵ خرداد، مرجعیت دینی پا به میدان مبارزه گذاشت

مبارزین پانزده خرداد کسانی نبودند که بخاطر تنگنای اقتصادی صرفاً با رژیم مبارزه کنند و کسانی نبودند که صرفاً بخاطر دست‌یابی بر آزادی‌های اجتماعی با رژیم مبارزه کنند، بلکه کسانی بودند که علاوه بر اینکه برای از بین بردن تنگنای اقتصادی اهمیت می‌دادند و علاوه بر اینکه برای از بین بردن خفقان و دست‌یابی بر آزادی اهمیت می‌دادند، علاوه بر این برای ایجاد جامعه‌ای که در آن ارزش‌های عالی انسانی و اخلاقی و ارزش‌های عالی اسلامی مستقر باشد و مورد احترام باشد و پیدا کند برای اون هم مبارزه می‌کردند و برای بسیاری از مبارزه‌کنندگان این عامل سوم عامل اصلی و عامل اقتصادی و عامل آزادی سیاسی از عوامل فرعی بود، بنابراین می‌توان گفت که در رویداد عظیم پانزده خرداد ۱۳۴۲ این دو مسئله بعنوان دو ریشه مهم باید مورد توجه قرار بگیرد که به هم خیلی مربوط است.

آغاز «انقلاب منبر» در 15 خرداد 1342

با اقدامات امام خمینی، محرم سال 42 به جدی‌ترین عرصه چالش میان حکومت و روحانیت تبدیل شد. منبر، رسانه‌ای سنتی در تقابل با تمام رسانه‌‌های مدرن رسمی، قد علم کرد که از آن می‌توان به «انقلاب منبر» تعبیر کرد.

آیت الله شبیری زنجانی:آقای خمینی، دلِ قوی داشت و در شجاعت جزء نوادر بود

دقت نظر آیت الله شبیری در ثبت وقایع، خودداری او از سوگیری های سیاسی در نقل اتفاقات و حساسیت ویژه در طرح صحیح وقایع سبب شده تا خاطرات وی به منبعی ارزشمندی برای پژوهشگران تاریخ معاصر حوزه و تاریخ انقلاب در قم تبدیل شود. یکی از وقایع تاریخی که آیت الله شبیری زنجانی از نزدیک آن را درک کرده حادثه ۱۵ خرداد سال ۴۲ قم است.

گزارشی از حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه در روز شهادت امام صادق(ع)

حمله مأموران رژیم ستم‌شاهی به مدرسه فیضیه در سالروز شهادت امام صادق(ع) در سال ۱۳۴۲ هرچند تصویر تلخی بر خاطره انقلاب باقی گذاشت، اما سرمنشاء بسیاری از رخدادهای سیاسی شد. از این رو در سالگرد این واقعه فجیع به بررسی زمینه‌های بروز آن و خاطرات باقیمانده و تأثیر این واقعه بر قیام خمینی کبیر می‌پردازیم.

رسالت اجتماعی و خدمات عمومی مرجعیت

به درخواست مرحوم بروجردی بود که روند فقرزدایی از شهر به انجام رسید و برخی کارخانه‌ها از جمله کارخانه بافندگی ایجاد شد. تلاش آیت‌ﷲ بروجردی در راستای فقرزدایی به گونه‌ای بوده که باغ ارثی خود را در حدود چهار هزار تومان فروخت و نان و گندم برای فقرا خرید

استخاره‌ای که منجر به احیای حوزه علمیه قم شد

آيت‌الله كريمی جهرمی در این زمینه نقل می‌کند: آمدن مرحوم آيت‌الله شيخ عبدالكريم حايری(ره) مؤسس حوزه قم و قصد اقامت در این شهر، بر اثر يك استخاره‌ای بود كه در كنار حرم حضرت فاطمه معصومه عليهاالسلام و با توسّل به آن حضرت انجام شد؛ در نتيجه آن توسّل، آيه‌ای آمده كه ايشان را موظّف به ماندن و جمع كردن علما و فضلا نموده و هدايت بی‌دغدغه‌ای در آن جريان در پرتو حضرت معصومه عليهاالسلام شامل حال ايشان شده...

حجت الاسلام احمدی: آیت‌الله‌العظمی بروجردی بر خلاف شایعات، مخالف تاسیس مجلس موسسان و افزایش اختیارات شاه بود

گفت‌وگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمدرضا احمدی بروجردی درباره جایگاه و عملکرد مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی: با حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین سید محمدرضا احمدی بروجردی، نوه ۴۸ ساله مرحوم آیت‌ﷲ‌العظمی بروجردی که دانش‌آموخته رشته حقوق قضایی در دانشگاه تهران نیز هست، درباره نقش علمی و تأثیرات اجتماعی آن مرجع نامدار حوزه علمیه قم به گفت‌وگو نشستیم. وی که فرزند مرحوم حجت‌الاسلام‌والمسلمی...

سه دیدگاه درباره چرایی تاسیس حوزه علمیه قم

فروردین 1301، رخدادی مهم، سیر تاریخ ایران را دگرگون کرد. آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری با تاسیس حوزه علمیه قم، مسیری را ایجاد کرد که یکی از ثمرات آن، پیروزی انقلاب اسلامی بود. ایشان با برگزاری دروس خارج فقه و نیز با اعمال تدابیری ویژه در سامان دادن به امور حوزه، زمینه‌های مرکزیت یافتن آن […]

گزارشی از نقش مراجع ثلاث در حفظ میراث شیخ عبدالکریم حائری

دست کم هشت سال پیش از آن که شیخ عبدالکریم حائری در 1300ش حوزه علمیه قم را تأسیس کند، انتقال مرجعیت شیعه از عراق به ایران و تأسیس حوزه علمی منسجمی در قم یا مشهد را کسانی چون شیخ اسداللّه ممقانی در ایران مطرح کرده بودند. آنچه در پی می آید، گزیده ای از بخش […]

شیخ عبدالکریم حائری: حوزه باید زیر نظر یک نفر اداره شود

به مناسبت صدمین سال تأسیس حوزه‌ علمیه‌ قم توسط آیت‌ﷲ حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی. مروری اجمالی داریم بر چگونگی تأسیس و اداره‌ حوزه‌ علمیه‌ قم و برخی از عناصر مهم مدیریت سیاسی و اجتماعی این عالم بزرگ. ورود حاج شیخ عبدالکریم به قم و تأسیس حوزه‌ی علمیه‌ در احوالات مؤسس حوزه گفته‌اند: «هر طلبه‌ی […]

مسئله شفافیت مالی در حوزه و بیوت مراجع

کتاب «نظام اقتصادی سازمان روحانیت» توسط موسسه مطالعاتی صراط مبین و با قلم حجت‌الاسلام وحید نجفی چاپ و منتشر شد است. در بخشی از معرفی کتاب آمده است: «وقتی ما سازمان روحانیت داریم، سازمان یک بخش مالی، یک بخش تعلیم و تربیت، یک بخش تبلیغ و… دارد. این بخش مالی سازمان روحانیت نیروی محرکه باقی اجزاست. یعنی ما با این بخش مالی باید تعلیم و تربیت، تبلیغ و همه بخش‌ها را راه بیاندازیم، باید نگاه نظام‌مند به...

تأسیس حوزه قم به انسجام اجتماعی در ایران کمک کرد

مهم‌ترین کار حاج شیخ عبدالکریم در این مقطع این بود که توانست انسجام درونی روحانیت را حفظ کند و آنها را در قم گرد هم آورد. در فضای کودتایی آغاز سده چهاردهم شمسی، روحانیت با ابتکار حاج شیخ عبدالکریم توانست منسجم شود و به تدریج، هدایت فکری جامعه را به دست بگیرد.

آیت‌الله سیدرضی شیرازی: مطهری فیلسوفی اهل تعبد و نگران دیانت جامعه بود

بخشی از خاطرات مرحوم سیدرضی شیرازی:… یادم هست سه چهار سال قبل از مهاجرت آقای خمینی به نجف، در سفری به عتبات، خدمت ایشان هم رفتم. در این دیدار از افت سطح علمی حوزه‌ها نزد ایشان گلایه کردم و گفتم: «الآن تدریس در حوزه‌ها کیفیت سابق را ندارد.» ایشان بلافاصله به من گفتند: «شما خودت […]

آیت‌الله سیدرضی شیرازی: مطهری فیلسوفی اهل تعبد و نگران دیانت جامعه بود

بخشی از خاطرات مرحوم سیدرضی شیرازی:... یادم هست سه چهار سال قبل از مهاجرت آقای خمینی به نجف، در سفری به عتبات، خدمت ایشان هم رفتم. در این دیدار از افت سطح علمی حوزه‌ها نزد ایشان گلایه کردم و گفتم: «الآن تدریس در حوزه‌ها کیفیت سابق را ندارد.» ایشان بلافاصله به من گفتند: «شما خودت به قم برو و حرکتی را شروع و درسهایی را پایه‌گذاری کن، بلکه وضع بهتر شود.» عذر خواستم، چون در تهران اشتغالات زیادی داشتم، هم...

ناگفته هایی از روابط سید احمد زنجانی با مراجع ثلاث قم، امام خمینی و نواب صفوی

به بهانه سالگرد درگذشت ‌آیت‌الله حاج سید احمد زنجانی والد مکرم ‌آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی و از دوستان شفیق امام خمینی(ره) در محیطی صمیمی و بدون تکلف میهمان ‌آیت‌الله شبیری زنجانی بودیم. معظم له با روی گشاده و حافظه ای بسیار قوی و با ظرافت ما را میهمان خاطرات خود از مرحوم پدرشان و همچنین […]

شیخ عبدالکریم حائری و مسئله مبارزه با اسرائیل

در کارنامه سیاسی آیت‌ﷲ شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم، نقاط درخشانی وجود دارد که با بررسی دقیق آنها، علاوه بر شناخت بیشتر بینش والا و صحیح وی در رخدادهای مهم، تأثیرات شگرف تصمیمات آیت‌ﷲ حائری نمایان می‌شود. یکی از این مسائل، واکنش آیت‌ﷲ حائری یزدی به تصمیم دولت انگلیس در الحاق کشور فلسطین به مستعمرات خود و اعطای این سرزمین به یهودیان و دولت صهیونیست است. در بحبوحه جنگ جهانی اول،...

آیت الله العظمی خویی: مردم به جمهوری اسلامی رای بدهند

آیت الله العظمی خویی، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، طی مکتوبی، نظر خود را درمورد تشکیل نظام جمهوری اسلامی اعلام کردند. این دستنوشته به مناسبت روز جمهوری اسلامی منتشر می شود.

...