یادداشت
ستون نجف و قم؛ به‌یاد آیت‌الله‌العظمی میرزا جواد تبریزی
او پس از یک دوره تحصیل در تبریز به قم رفت و پای درس حضرات آیات عظام حجت و بروجردی حاضر شد. پیشرفت شیخ جواد تبریزی در این دوره به حدی بود که از سوی مرحوم آیتﷲالعظمی بروجردی، از ممتحنان حوزه شد. اما میرزا جواد تبریزی تنها به حوزه قم اکتفا نکرد و در سال ۱۳۳۲ قم را به مقصد نجف ترک کرد. این مسافرت با حمایت مالی حاج یعقوب ایپکچی صورت گرفت. داستان از این قرار بود که روزی در جلسه‌ای با حضور جمعی از طلاب...
مکتب اجتهادی قم و ویژگی‌های آن
حوزه علمیه قم در زمان مرجعیت آیتﷲ بروجردی(ره) علماً و عملاً از چنان رقائی برخوردار بود که نگارنده در این مقطع از عمر خویش که موفق به بازدید اکثر مراکز علمی جهان شده بدون هرگونه گزاف و مبالغه می‌تواند ادعا کند که هیچ کدام آنها از جمیع جهات نمی‌تواند با حوزه آن زمان قم هم‌تایی داشته باشد. تبیین این حقیقت از حوصله این مقاله بیرون است و نگارش کتابی مستقل را می‌طلبد. اگر عمری باشد صاحب این قلم بر...
آقای صدر دنیای علم بود
یادداشتی از سید موسی خویی درباره‌ی شهید سید محمدباقر صدرشهید سید محمدباقر صدر و برادرشان آسید اسماعیل و خواهرشان بنت‌الهدی در یک خانه زندگی می‌کردند و آن خانه فاصله خیلی کمی با منزل آیت‌الله خوئی داشت، در منطقه‌ای که الان دیگر در نجف نیست و وارد طرح‌های عمرانی شده است. وقتی اسم شهید محمدباقر صدر می‌آمد آقای خوئی واقعاً دگرگون می‌شد. از علاقه و محبتی که به ایشان داشت. و برعکسش هم همین طور بود. در کتاب‌های مرحوم شهید صدر یک واژه خیلی معروفی دارد...
یادی از عالِم هندوستان
یادداشتی کوتاه درباره‌ی علامه سید حیدر جوادیتعدد ادیان در هندوستان، سبب نشده که دین اسلام مورد توجه قرار نگیرد. دومین دین رسمی این کشور را اسلام تشکیل می‌‌دهد. در نسب‌نامه برخی عالمان مسلمان نیز نامی از هندوستان دیده میشود. میرزا ابوالحسن جلوه از جمله عارفان و فیلسوفان عهد قاجار است که در گجرات هندوستان زاده شده بود. وی به ایران آمد و درس و مشق فلسفه آموخت و از نامداران این عرصه لقب گرفت. در نسب‌نامه امام خمینی نیز نام سید احمد موسوی هندی...
ماجرای ترور و استخاره برای رفتن به آمریکا
خاطره‌ای از آیت‌الله سید رضی شیرازی"یکی از روزهای تیر ماه 1358 بود، از مسجد، تک و تنها، در هوای گرم، خیلی آرام می‌آمدم به طرف کوچه سوم، که یک طرفش به کوچه مسجد و یک طرفش به کوچه ابن سینا می‌خورد. هیچ کس در کوچه نبود. دیدم جوانی حدود 16،17 سال، از پشت سر من می‌آمد. کوچه را طی کرد تا سر کوچه. نگاهی به دو طرف کوچه کرد و برگشت، تا رسید مقابل من. همینطور نگاهش می‌کردم، هیچ احتمالی به ذهنم نرسید. حتی نگاه کردم که این بچه کیست که من تا به حال او...
آشتیانی خم شد و دست ذبیح‌الله صفا را بوسید
خاطراتی از سید جلال‌الدین آشتیانی از دکتر مهدی محققاین مطلب متن سخنرانی استاد دکتر مهدی محقق در «شب سید جلال‌الدین آشتیانی» از شب‌های بخاراست. دوستی من با مرحوم استاد سید جلال الدین آشتیانی بر می گردد به سال ۱۳۲۳، و آن وقتی بود که من در مدرسه سپه سالار قدیم در خدمت فیلسوف بزرگ ایران، مرحوم آقا میرزا مهدی آشتیانی، درس می خواندم و مرحوم آشتیانی هم در همان درس شرکت می کرد. من و مرحوم آشتیانی شاید کم سن ترین بودیم. آن موقع من دو سه سال از مرحوم...
نگهبان سنت و دغدغه تحدید قدرت
یادداشتی درباره‌ی اندیشه‌ی آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی«امروز سه‌شنبه ۲۹ رمضان المبارک ۱۴۳۷ در اخباری که می‌خواندم به خبری جالب برخوردم که در آن آمده بود: فضاپیمایی پس از پنج سال و نزدیک به ۱.۸ میلیارد مایل در سفر، دیروز دوشنبه ۱۴ تیر ماه در مدار سیاره مشتری قرار گرفته و واقعه‌ای بی‌نظیر برای بشریّت را رقم زده است و چشم همه جهانیان را به خود خیره نمود. کارشناسان این برنامه اعلام کرده بودند که این همه رنج و تلاش را برای این متحمّل شدند که اسراری از...
حقانی؛ نامی به وسعت تاریخ معاصر
یادداشتی درباره‌ی آیت‌الله شیخ حسین حقانی زنجانیآیتﷲ شیخ حسین حقانی زنجانی؛ متولی مدرسه حقانی قم و فرزند مؤسس این مدرسه روز سه‌شنبه ۲۵ تیرماه در سن ۸۵ سالگی درگذشت. مرحوم شیخ حسین حقانی، خود نیز از فعالان حوزوی نیم قرن اخیر بود و مقالات متعددی از وی در نشریات حوزوی منتشر شده که می‌تواند نمایانگر دغدغه طلاب و روحانیون دوره معاصر باشد. او که در سالهای پس از انقلاب به عضویت در هیأت علمی دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا نیز درآمده بود، دوره...
زندگی و زمانه‌ی شهید سید محمدباقر صدر به روایت فرزندش حجت‌الاسلام سید جعفر صدر
آنچه در پی می‌آید پاره‌ای از ناگفته‌های بدیع و جذابی است که جناب سید جعفر صدر، فرزند شهید آیت‌الله صدر بر پایه خاطرات خویش و مادر و خواهران محترمش و نیز بستگان و یاران آن شهید گرانمایه به رشته تحریر درآورده اند. من نیز مانند هر مسلمان دیگری از دردها و رنج‌ها و اندوه‌های مسلمانان در سرزمین‌های اسلامی، ملول و اندوهناکم. با خود گفتم شاید سخن گفتن دربارۀ کسی که رنج‌های بزرگی را بر دل و جانش...
شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر به روایت آیت‌الله سید مرتضی مستجابی
از این حقیر خواسته شد چند جمله‌ای درباره ارادتم نسبت به فیلسوف متفکر، شهید بزرگوار، آیت‌الله‌العظمی سید محمد باقر صدر رحمهالله‌علیه بنویسم. شهید فقید تا آن پایه بزرگ و بزرگوار بود که خامه ناتوان من با این واژه‌های محدود، قدرت تفسیر شخصیت ممتاز معظم‌له را ندارد. فقط برای اطاعت دستور، جسارت می‌کنم. حقیر از بنی‌اعمام آیت‌الله شهید آقا سید محمدباقر صدرم. به حکم تقارب سِنی و شهرتی که فرزندان...
«لعن به حجت و فحش به صدر و دشنام به محمدتقی جای مباحثات علمی و استصحاب و مناقشه در اصل برائت را گرفته است.»
زندگی و زمانه‌ی عباس زریاب خویی در زبان استاد دکتر محمدعلی موحداین مطلب متن سخنرانی استاد دکتر محمدعلی موحد در «شب عباس زریاب خویی» در شب‌های بخاراست. وقتی آقای دهباشی از نیّت خود در برگزاری مراسمی به نام زریاب و گرامی‌داشتِ یادِ او با من سخن گفت، مشتاقانه استقبال کردم؛ اما بعدها که فکر کردم درچنین مجلسی چه بگویم، دچار تردید شدم. درست است که دریا دروازۀ خاصی ندارد و ازهرجا می‌توان درآن وارد شد، اما خوب شیب دریا درهمه جا یکسان نیست؛ جاهایی هست که...
زندگی و زمانه‌ی سید جعفر شهیدی
مروری کوتاه بر زندگی و فعالیت‌های سید جعفر شهیدیاین مطلب متن سخنرانی رسول جعفریان در «شب سید جعفر شهیدی» از شب‌های بخاراست. مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی محصول جریان های فکری چندی است که طی چند دهه نخست حیات وی در ایران وجود داشت و ایشان در آن بستر رشد کرد. جریانهای یاد شده، برخی سنتی و برخی مدرن بودند و هر کدام به سهم خود در شکل گیری شخصیت فکری ایشان مؤثر واقع شدند. در بخش مدرن، دو گرایش انقلابی پدید آمده در دهه بیست و سی و تحصیلات...
آبروی تدین و اخلاق در جهان امروز؛ یادداشتی از مرحوم سید محمود دعایی درباره‌ی امام موسی صدر
بازگشت به خویشتن و محرومیت‌زدایی نزد امام صدرزاده ۱۴ خرداد سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در محله چهارمردان شهر مقدس قم، فرزند سید صدرالدین صدر و سیده صفیه طباطبایی قمی، امروز در جهان تشیع «امامی» است در صدر که هویت از شرافت گرفته است و همچون ستاره‌ای تابان در قلب دوستدارانش میدرخشد. هرچه بر تیرگی جهان افزوده میشود، بر روشنایی او هم افزوده میشود و این قانون هستی است. سخن گفتن درباره آقاموسی صدر، زمینه‌های بسیار زیادی دارد. می‌توان ساعت‌ها...
آشتیانی قلندر بود
یادداشتی از دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی درباره‌ی مرحوم استاد سید جلال‌الدین آشتیانیاین مطلب متنِ سخنرانیِ دکتر ابراهیمی دینانی در «شب سید جلال‌الدین آشتیانی» از شب‌های بخاراست. «حال من بد نیست در تنهایی ام / با خودم در خلوت ام، تنها نی ام من اگر بخواهم درباره مرحوم آقا سید جلال آشتیانی، فیلسوف بزرگ عصر ما و دوست دیرینه بنده و بسیاری از حضاری که اینجا تشریف دارند، صحبت کنم باید همین بیتی را که برایتان خواندم تفسیر کنم. آقای آشتیانی جمع متناقضات بود. خیلی تنها بود....
مشهد و روحانیان کتاب‌فروش
یادداشتی از استاد دکتر محمدرضا شفیعی کدکنیاز پیشینة کتابفروشی در مشهد، دورة مشروطیت به بعد، که عصر رونق چاپ و نشر در سراسر ایران بوده است، خبری در جایی ندیده‌ام. شاید اگر کسانی روزنامه‌های محلّی مشهدِ سالهای واپسین قرن سیزدهم و سالهای آغازین قرن چهاردهم را به دقّت ورق زنند، اطلاعاتی درین باره به دست آید. همین‌قدر می‌دانم که یکی از قدیم‌ترین کتابفروشان مشهد در اواخر قرن...
تسامح در اندیشه‌ی امام موسی صدر
«ما می‌خواهیم با هم زندگی کنیم»باید بگویم که انسان می‌تواند تعاریف مختلفی از تسامح را بیان کند، اما دست یافتن به دیدگاه امام موسی صدر دربارۀ تسامح چندان دشوار نیست. تسامح در نظر امام اصلی اساساً انسانی است. صرفاً نوعی رفتار نیست بلکه یک سبک زندگی است که در هر بخشی از زندگی او یافت میشود و همچون قلمروی است که هر اندازه دیدگاه فکری و تجربۀ انسانی وسعت بیشتری یابند، آن نیز وسیع‌تر میشود. هنگامی که دربارۀ تسامح در اندیشۀ امام...
مرکز اصلی نسخ خطی ایران کجاست؟
مروری بر کوشش‌های آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی در حفظ و احیای نسخ خطییکی از برجسته‌ترین و ماندگارترین اقدامات آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی در حوزه علم و فرهنگ تأسیس کتابخانه‌ای عظیم و غنی است که بعدها با نام خود ایشان به کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی معروف شد. انگیزه وی از تأسیس این کتابخانه جمع‌آوری نسخ ارزشمند خطی و جلوگیری از خروج این آثار از ممالک اسلامی بود؛ به طوری که ایشان در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نکردند. بر این اساس، در ادامه این نوشتار...
چهارده نکته درباره‌ی اندیشه‌های مرحوم داود فیرحی
فیرحی نگاهی آزادی‌خواهانه به اسلام داشت۱- مهم ترین امتیاز فیرحی در بررسی های تاریخی و اندیشه ای خود، این است که از ابتدا مبانی معرفت شناسی خود را تعریف کرد و بعد وارد تاریخ اندیشه شد. این که شما در تاریخ اندیشه، نگاه ایستا داشته باشید، متفاوت با آن است که تاریخی و پویا به تحولات فکری بنگرید. او در جریان آشنایی اش با نظریات فوکو، و ورود به مباحث تاریخ اندیشه از این زاویه، نوعی تحول را اصل قرار داد و توانست با دید بازتری مسائل را نگاه کند....
تکنیک‌های گفت‌وگو در اندیشه و کنش امام موسی صدر
در اواخر قرن بیستم دین به عرصه عمومی بازگشت و در قالب ایجاد جنبش‌ها، احزاب، سازمان ها و حتی در دولت ها بخشی از قلمروی عمومی را در اختیار گرفت. تجربیات موفق و ناموفق بسیاری از این رخداد غیرقابل پیش بینی، در قرن بیست ویکم نیز تداوم پیدا کرد. ایجاد شدن حکومت های مبتنی بر ساختار جمهوری اسلامی، پیدایش احزاب بنیادگرا، گروه‌های تروریستی و همینطور احزاب و نهادهای مذهبی به خصوص در جهان...
یادی از آیت‌الله‌العظمی سید عزالدین زنجانی
هم‌شاگردی‌های ما به خوبی به یاد می‌آورند، که اساتید حوزه در دهه 1360، با تکثیر نوارهای درسی، مخالف بودند و به آموزش‌های «نواری» روی خوش نشان نمی‌دادند! طبیعتا برخی از طلاب نیز، به توصیه‌های اساتید روی خوش نشان نمی‌دادند! این «فقدان تفاهم» به خاطر عدم آشنایی ما با «ارتباط شیوه و هدف»، در دروس حوزوی بود. ولی سالهای بعد که اندکی با روش‌های تأثیرگذار تدریس آشنا شدیم، به گوشه‌ای از...
جدیدترین مطالب
15 دی‌ماه در گذر تاریخ
پربازدیدها
پرونده ویژه
فراخوان همایش
شبکه‌های اجتماعی
