صدسالگی حوزه
روایتی از نقش سید محمد فاطمی قمی در تدوین قانون مدنی ایران
وقتی حاج شیخ «قانون مدنی» را دید گفت: اینکه همان فقه ماست، فقط شما بهجای «مسئله» از واژه «ماده» استفاده کردهاید
همّ نویسنده قانون مدنی بر آن بوده که ساختار قانون مدنی بر مبنای فقه امامیه پیریزی گردد. بدینسان، شکل و تقسیمبندی کلی را از قانون مدنی فرانسه اقتباس کرده، اما محتوی را بر اساس فقه امامیه تهیهکرده است. تأثیر فقه امامیه بر قانون مدنی به حدی است که برخی اساتید بهدرستی، آن را «فقه فارسی» نامیدهاند.
خاطره ای از سیدعلی محقق داماد:
آقای مسجدشاهی گفت قم جای ما نیست، نمیتوانیم با اینطور زندگی بسازیم!
حاج شیخ از هر کسی که صلاحیتش را داشت، برای ماندن در قم و تقویت حوزه دعوت میکرد. برای اینکه بنیاد حوزه محکم شود. آشیخ محمدرضای مسجدشاهی آمد و یک مدتی هم در قم ماند. بعد یک مرتبه رها کرد و رفت اصفهان. از ایشان پرسیدند چرا قم را رها کردی و رفتی اصفهان؟ جواب نمیداد و علتش را نمیگفت.
شیخ عبدالکریم حائری: با اعتراض مخالفتی ندارم اما ...
پس از چند روز تیمورتاش وزیر مقتدر آن روزگار به اتفاق دو سه تن از رجال دولت از تهران به قم و به مدرسه فیضیه که محل اجتماع علما بوده است می رود. ضمنا رئیس تلگرافخانه قم را نیز به خود همراه می کند، وقتی به حضور علما می رسد می گوید اعلیحضرت و دولت مرا فرستاده اند تا ببینم علمای اعلام چه مطالبی دارند تا تأمین کنیم.
سکوت و اعتراض مرجعیت نسبت به تحولات سیاسی (1357-1342)
یرواند آبراهامیان و رسول جعفریان کوشیدهاند تا میان رفتارهای سیاسی سه نحله از مراجع تفکیک قائل شوند؛ در حالیکه رویکرد سیاسی فقها پس از درگذشت آیتﷲ بروجردی، بر نهج واحدی نبود؛ زمانی با اقتدار کامل در مقابل حاکمیت پهلوی قد علم میکردند و هنگامهای میرسید که به کنج عزلت و سکوت میخزیدند. این عدم ثبات سیاسی به ما میگوید که نمیتوان این مراجع بزرگوار را در تقسیمبندی دقیقی جای داد و تا رسیدن به ثبات سیاسی و رفتارهای منسجم در این وادی، راه بسیاری در پیش است. در این نوشتار مختصراً به چند نمونه از تغیر در رفتار سیاسی مراجع عصر پهلوی اشاره میکنیم.
به مناسبت اولین سالگرد درگذشت آیت الله حسن زاده آملی
فلسفه بدون کتمان؛ تغییر سنت تدریس فلسفه و عرفان در حوزه قم
صراحت بیان آیت الله حسن زاده در بیان مطالب عرفانی و فلسفه صدرایی به نوعی است که کسی نمیتواند مدعی شود ایشان در بیان اسرار عرفانی کتمان و یا تقیه کرده اند. از این رو میدان برای منتقدان باز است تا به نقد اصیل ترین نظرات فیلسوفان و عارفان بپردازند.
خدمت بزرگ استاد «فقیهی» به فارسی زبانان/چگونه «توضیح المسائل» وارد خانه های مردم شد
«ابوالفضل طریقهدار» نویسنده، پژوهشگر و استاد ویراستاری در قم در یادداشتی با بررسی سیر تاریخی ویراستاری رسالههای عملیه مراجع، عنوان کرد: رسالههای عملیه امروزین، محصول کار سترگ استاد «علیاصغر فقیهی» است.
شیخ عبدالکریم نمی خواست حوزه با پول سرمایهدارها اداره شود
دفعه اول که به اراک آمدم به دعوت عده ای از ثروتمندان این شهر آمدم. آنها از میرزای شیرازی خواستند و من آمدم. خوشم نمی آمد که زیر فرمان آنها باشم. دلم می خواست مستقل باشم و حوزه مستقلی داشته باشم.