معرفی کتاب-یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم

معرفی کتاب

بررسی کتاب العبقات العنبریة فی الطبقات الجعفریة

تاریخ مرجعیت دینی در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی به‌روایت آیت‌الله محمدحسین کاشف‌الغطاء

این کتاب هرچند آن‌گونه که در عنوانش آمده است، بناست «تاریخ مرجعیت دینی در قرن هجدهم و نوزدهم» باشد، اما در واقع تاریخ علمای خاندان کاشف الغطاء در دو قرن مذکور است. کتاب از لحاظ تاریخی مشتمل بر نکات ناگفته و جالب توجه بسیاری است، هرچند که فقدان روش تاریخ‌نگاری در آن کاملاً به چشم می‌آید: نویسنده نه تنها منابع مورد استفاده را ذکر نکرده (و عموماً به «از جمعی از افراد مورد اعتماد شنیدم که..»...

نهضت اصلاح شیعی در جبل عامل (2)

مروری بر کتاب نهضت اصلاح شیعی: عالمان و ادیبان جبل عامل از پایان حکومت عثمانی تا پیدایش لبنان

قسمت دوم تلاش‌ها در اصلاح حوزه نجف اشرف آن‌گونه که میرون می‌نویسد، هرچند دانشگاه الازهر مصر – به عنوان مطرح‌ترین مدرسه دینی اهل تسنن در آن دوران – از اواسط قرن نوزدهم آغاز به اصلاح سیستم اداری-آموزشی خود کرده بود، اما «مدارس ]حوزه[ نجف تسلیم چنین تلاش‌های ]اصلاح‌گرانه‌ای[ نمی‌شدند، چرا که سیستم ]درسی حوزه‌های[ شیعی به گونه‌ای بود که به جای این‌که ]مانند الازهر[ در سازمان‌های اداری...

نهضت اصلاح شیعی در جبل عامل (1)

مروری بر کتاب نهضت اصلاح شیعی: عالمان و ادیبان جبل عامل از پایان حکومت عثمانی تا پیدایش لبنان

کتاب «نهضت اصلاح شیعی: عالمان و ادیبان جبل عامل از پایان حکومت عثمانی تا پیدایش لبنان» [1] نوشته صابرینا میرفان کتابی‌ است تاریخی، درباره عالمان شیعه جبل عامل و تلاش آنان در راستای تحقق اهداف نهضت اصلاح دینی؛ نهضتی پیش‌تر و یا همزمان، شکل‌هایی از آن در حرکت سید جمال اسد‌آبادی و اخوان المسلمین دیده می‌شد. نویسنده کتاب، خانم صابرینا میرفان، پژوهشگر فرانسوی است که سالیانی دراز در...

فقیه موسس

مروری بر کتاب «فقیه مؤسس: خاطرات و اسنادی منتشرنشده درباره آیت‌الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی»، به کوشش محمدتقی انصاریان

این کتاب درباره شیخ عبدالکریم حائری یزدی (1315-1238) مؤسس و احیاگر حوزه علمیه قم تنظیم شده است؛ در سطور پیش رو خواهیم کوشید تا گزارشی کوتاه از کتاب مذکور ارائه دهیم. نخستین بخش کتاب به دوران ولادت شیخ عبدالکریم در یزد و نخستین سال‌های زندگی او، و همچنین ورود او به سلک روحانیت در اردکان و اندکی بعد در یزد می‌پردازد. در این بخش مطالبی جالب توجه از سالیان تحصیل ایشان در کربلا، سامرا و سپس نجف اشرف آمده است؛...

نسیم شمال

مروری بر کتاب شمیم نسیم: زندگی و شعر سید اشرف‌الدین حسینی گیلانی (نسیم شمال)

سید اشرف‌الدین حسینی گیلانی (۱۲۸۷ ق. قزوین - ۱۳۵۲ ق. تهران) معروف به نسیم شمال، شاعر احمدسرا، نویسنده و مدیر روزنامه نسیم شمال از روزنامه‌های دوره مشروطیت ایران بود. اشرف‌الدین تحصیلات مقدماتی را در مدرسه صالحیه قزوین نزد ملاعلی طارمی و ملامحمد علی برغانی صالحی به پایان رساند و سپس رهسپار عتبات شد. در کربلا در درس فقه و اصول میرزاعبدالله و میرزا علی‌نقی برغانی صالحی حاضر شد؛ و پس از حدود ۵...

مروری بر خاطرات حجت‌الاسلام اسماعیل فردوسی‌پور

حجت‌الاسلام‌ و المسلمین اسماعیل فردوسی‌پور (1385-1317)، از جمله روحانیون فعال در نهضت امام خمینی، عضو دفتر امام خمینی در نجف به مدت یازده سال و عضو مهم روحانیت مبارز خارج از کشور بود. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مسئولیت‌های اجرایی مهمی همچون عضویت در دفتر امام خمینی، قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب مشهد، رئیس دیوان عدالت اداری، نماینده مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری را برعهده داشته است. مطلب زیر...

مروری بر کتاب «فقیه آزاده»

زندگی و زمانه‌ی ایت‌الله سید هاشم میردامادی نجف‌آبادی

هفته «کتاب و کتاب‌خوانی» از ۲۰ آبان ماه در ایران، آغاز و به مدت یک هفته ادامه دارد. به همین مناسبت، کتاب «فقیه آزاده» نوشته آیت‌ﷲ سیدباقر آیت میردامادی و مرتضی خواجوند سریوی را تورق و ضمن معرفی شخصیت آیت‌ﷲ سیدهاشم میردامادی نجف آبادی، ‌ای از فصول این اثرِ ارزشمند و دلنشین را مرور می‌کنیم. **** آیت‌ﷲ سیدهاشم میردامادی نجف آبادی در سال ۱۳۰۳ق در نجف اشرف به دنیا آمد و نسب او با...

آقای مرتضی من را وارد عالم تاریخ کرد

معرفی کتاب چشم روز: گفت‌وگوی حامد زارع با رسول جعفریان

مطلب حاضر به معرفی کتاب چشم روز: گفت‌وگوی حامد زارع با رسول جعفریان اختصاص دارد. کتاب حاضر در بهار 1402، در 364 صفحه و به صورت الکترونیکی و در ضمن مجموعه‌ گفت‌وگوهای حامد زارع با چهره‌های فرهنگیِ ایران منتشر شده است. پیش از این، گفت‌وگوهای او با سید حسین نصر، رضا داوری اردکانی، غلامرضا اعوانی و سید مصطفی محقق داماد توسط نشر ققنوس منتشر شده بودند. این کتاب در قالب چهار فصل و یک پیوست تنظیم شده است....

کتاب «حوزه علمیه قم و امر سیاسی» در ترازوی نقد قرار گرفت

امام در سنت حوزه ماند و به نقد حوزه سنتی پرداخت

به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم، نشست نقد کتاب «حوزه علمیه قم و امر سیاسی» 25 مهرماه 1402 در سالن نشست‌های این مرکز برگزار شد. حجت‌الاسلام محمدحسین فروغی رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم در آغاز این نشست که به صورت حضوری و مجازی برگزار می‌شد، با به برنامه این مرکز در نقد کتب تاریخی با حضور صاحبنظران این عرصه، توجه به آثاری با موضوع حوزه علمیه قم را در یکصدسالگی بازتأسیس آن دارای...

آیت‌الله محمدکاظم عصار به روایت شوشا گاپی

معرفی کتاب The Blindfold Horse

شمسی عصار با نام هنری «شوشا گاپی» فرزند آیت‌الله محمد کاظم عصار، استاد برجسته فلسفه در سال ۱۳۱۴ در تهران متولد شد. در هفده سالگی در سوربن فرانسه بورسیه شد و در رشته ادبیات فرانسه شروع به تحصیل کرد. در سال ۱۳۴۰ ه.ش. (۱۹۶۱م.) با نیکولا گاپی، کارشناس آثار هنری ازدواج کرد و اسم هنری شوشا گاپی را برای خود انتخاب کرد. علاقه‌ی توأمان او به ادبیات و موسیقی باعث شد تا به آهنگسازی و ترانه‌سرایی روی...

مروری بر کتاب خاطرات سید محمود دعایی

رادیو فارسی بغداد، سازمان مجاهدین خلق و دکتر شریعتی

حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمود دعایی، از جمله روحانیون فعال در نهضت امام خمینی است که در سالیان پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مسئولیت‌هایی همچون عضویت در دفتر امام خمینی، نمایندگی مجلس شورای اسلامی و همچنین سرپرستی مؤسسه اطلاعات را برعهده داشته است. کتاب خاطرات وی به کوشش گروه تاریخ مؤسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی، و توسط نشر عروج در 224 صفحه به چاپ رسیده است. در مطلب زیر به بررسی خاطرات وی از...

مروری بر خاطرات آیت‌الله شیخ نصرالله شاه‌آبادی

در وجوهات احتیاط کنید نه در پوست مرغ!

آقای حاج شیخ نصرالله شاه آبادی(1310-1396ش)، یکی از پسران آیت الله میرزا محمدعلی شاه آبادی، استاد امام خمینی است. ایشان در دوازده سالگی و در پی تشویق پدر، وارد مدرسه مروی در تهران شده و مشغول تحصیل در حوزه می شود. وی تا هفده سالگی، سطوح عالیه حوزوی را تمام می کند. در هجده سالگی، از نعمت وجود پدر محروم می شود. پس از وفات پدر در سال 1328ش، به حوزه قم رفته و تا دو سال در درس خارج آیت الله بروجردی و بزرگان دیگر قم...

مروری بر کتاب خاطرات آیت‌الله محمدعلی گرامی قمی

آیت‌الله بروجردی، امام خمینی و ماجرای شهید جاوید

آیت‌الله محمدعلی گرامی قمی (- 1317) از جمله مراجع تقلید و علمای دینی است و از جمله‌ی مدرسین فقه، اصول، منطق و فلسفه در حوزه‌ی علمیه قم می‌باشد. کتاب خاطرات این مرجع تقلید به کوشش محمدرضا احمدی، در 463 صفحه و توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ شده است. در سطور پیش‌رو کتاب مذکور را بررسی می‌کنیم. در فصل اول توضیح مشروحی از وضعیت خانوادگی، ازدواج، مخالفت پدر با طلبگی و نهایتاً ورود به حوزه...

بررسی کتاب خاطرات شیخ علی تهرانی

از نهضت اسلامی تا رادیو فارسی بغداد

شیخ علی تهرانی از جمله روحانیون فعال در نهضت امام خمینی است. وی که از جمله شاگردان آیت‌الله سید حسین بروجردی و امام خمینی است در سالیان پیش از انقلاب چندین بار زندانی و تبعید شد، و پس از انقلاب به دلیل حمایت از سید ابوالحسن بنی‌صدر و سازمان مجاهدین خلق تحت تعقیب قرار گرفت و نهایتاً در فروردین 1363 به عراق گریخت و سالیانی متمادی در رادیو فارسی‌ بغداد به تبلیغ علیه جمهوری اسلامی پرداخت؛ و گاه‌گاه...

مروری بر سه کتاب منتشرشده درباره‌ی حضرات آیات سیدمحمدتقی خوانساری، احمد خوانساری و علامه طباطبایی

سه‌گانه‌ای برای شناخت چهره های موثر حوزه علمیه

مسجد بالا سر حضرت فاطمه معصومه(س) محل تدفین بسیاری از عالمان برجسته‌ی شیعه است. در گوشه‌ای از این صحن، مرحوم علامه طباطبایی خفته است و در کنار ایشان، سید احمد خوانساری مدفون است. یک متر آن طرف‌تر، محل دفن آیت‌ﷲ سید محمدتقی خوانساری است. انتشارات انصاریان کتاب‌هایی را منتشر کرده و از این سه عالم جهان تشیع ذکر خیری کرده است. این کتاب‌ها به کوشش محمدتقی انصاریان خوانساری نگارش یافته است.

«فیضیه در گذر تاریخ» روایتگر تاریخ حوزه قم

بررسی چگونگی تحولات تاریخی فیضیه و شناخت عوامل مؤثر در این تحولات مسأله ای قابل‌تأمل و مداقه است که کتاب حاضر قصد توصیف و تبیین آن را دارد.

سال‌های نخستین حوزه علمیه قم به روایت روزنوشت‌های یک طلبه

کتاب «سرگذشت فردی ناشناخته» اثر شیخ محمد حجتی بروجردی، از معدود خودنوشت‌های روحانیان، در سال‌های آغازین تأسیس حوزه علمیه قم است. این کتاب بخشی از حیات اجتماعی طلاب در سال‌های نخست بازتأسیس حوزه علمیه قم را روایت کرده است.

سه گانه جعفریان برای «صدسالگی حوزه قم»

پس از انتشار دفتر اول و دوم صدسالگی حوزه قم، با همراهی اساتید و استقبال فضلا، مجموعه دیگری از مقالات درباره حوزه قم به همت این استاد تاریخ تدارک دیده شد و از سوی نشر مورخ در ۷۵۳ صفحه چاپ و عرضه شده است.

روحانیت و خاورمیانه مدرن؛ فعالیت سیاسی شیعی در ایران، عراق و لبنان

کتاب حاضر، نتیجه پژوهش‌های او در دوره دکتری است و چنانچه خود اشاره کرده است، نخستین اثری است که با مراجعه مستقیم و مصاحبه با گروه زیادی از روحانیون و نخبگان سیاسی شیعه، تلاش کرده است تصویری واقعی و از نزدیک از فعالیت‌های سیاسی روحانیت شیعه ارائه دهد.

در یکصدمین سال بازتاسیس حوزه قم

کتاب «تحولات فکری حوزه علمیه قم» خواندنی شد

همزمان با یکصدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم، کتاب «تحولات فکری حوزه‌ی علمیه‌ی قم (1357-1301)» توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی روانه بازار نشر شد. مسئله اصلی این کتاب مطالعه و بررسی هریک از مقاطع مربوط به حوزه علمیه قم از 1300 تا 1357 شمسی با محوریت زعمای حوزه به منظور نشان دادن تحولات آن است.